‘Ziet ge muggen, lang van poot. Aarzel niet, maar sla ze dood!’ Zo stond op affiches in de spreekkamers van huisartsen in de jaren dertig en veertig. Eeuwenlang werden de Nederlandse kustgebieden geteisterd door malaria. Pas in 1970 verklaarde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) Nederland officieel malariavrij. Dat het hier lang wemelde van de malariamuggen had alles te maken met het landschap van toen. In de kuststreken waren veel zompige zoutwatermoerassen, een fantastische kraamkamer voor de inheemse malariamug.
De oorlog tegen de malariamug hebben we gewonnen dankzij het droogpompen van Nederland, het spuiten van DDT en het afsluiten van de Zuiderzee. Maar dat wil niet zeggen dat we van alle ziekmakende muggen verlost zijn. Ook al klinkt huissteekmug een stuk onschuldiger dan malariamug, ziekten overdragen kan deze bekende slaapkamerterrorist ook. Gelukkig kan niet elk virus in elke mug overleven. In wetenschapsprogramma Focus is te zien dat er Nederlandse steekmuggen met virussen besmet kippenbloed aangeboden krijgen in een speciaal biosafety lab in Wageningen. Daarna onderzoeken ze of de virusdeeltjes ook in het muggenspeeksel terecht zijn gekomen. Het doel is om te ontdekken welke virussen voet aan de grond zouden kunnen zetten in Nederland.
Nederland wordt niet alleen steeds warmer, het grondwater wordt ook steeds zouter. De Nederlandse huissteekmuggen houden daar niet van, was altijd de aanname. Wetenschappers namen de proef op de som met allerlei experimenten en daaruit bleek dat de muggen het zout helemaal niet schuwen. Ze hebben er zelfs voordeel van, want in het zoute water kunnen hun natuurlijke vijanden niet overleven. Met de verzilting van Nederland is er dan ook een grote muggenplaag te verwachten. Bioloog Maarten Schrama maakt zich niet alleen zorgen over de overlast die dat kan opleveren, maar ook over de gezondheidsrisico’s. In Focus vergelijkt hij een extreme hoeveelheid muggen met een kruitvat dat ligt te wachten tot iemand de lont aansteekt. ‘Als er dan een infectieziekte binnenkomt die overgedragen wordt door die gigantische hoeveelheden muggen, dan zou het zomaar kunnen dat je echt een heel groot probleem krijgt. Maar of dat echt gaat gebeuren? Ja, dat is natuurlijk koffiedik kijken.’