Ergens ten oosten van Australië ligt een stukje Europa: Nieuw-Caledonië, dat officieel nog altijd bij Frankrijk hoort. Frontlinie-researcher Marjolein den Dekker had het eiland eerder al op de radar staan door de vele nikkelmijnen. En plots werd Nieuw-Caledonië dit jaar wereldnieuws: er braken dodelijke protesten uit tegen het Franse regime omdat de lokale bevolking, de Kanak, vreest zeggenschap te verliezen over haar eigen eiland. Frontlinie reisde af in de week dat de Kanak hun onafhankelijkheid wilden uitroepen.
Frankrijk koloniseerde het eiland op 24 september 1853, en gebruikte Nieuw-Caledonië destijds als strafkolonie voor criminelen en politieke bannelingen. Den Dekker: ‘Dat maakt de hedendaagse bevolking bijzonder, het is een mix van oorspronkelijke Kanak, afstammelingen van Franse gevangenen, en moderne Franse expats. In hoofdstad Nouméa is het met luxe boulangeries en jachthavens soms net alsof je aan de Côte d’Azur bent. Daarbuiten kom je juist terecht in een Oceanische wereld, maar toch wappert de Franse vlag overal fier.’
Door de grote nikkelvoorraden wil Frankrijk vooral de Europese belangen in de Stille Oceaan verdedigen, in de hoop grootmacht China op afstand te houden. Den Dekker: ‘Afgelopen maanden stuurde Frankrijk daarom duizenden extra agenten in een poging het verzet te breken. Ook werden belangrijke Kanak-onafhankelijkheidsactivisten opgepakt en uitgezet naar Frankrijk om hun proces daar, 17.000 kilometer verderop, af te wachten.’
Het moderne kolonialisme is op het paradijselijke eiland daarmee nooit ver weg. Den Dekker: ’24 september is een beladen datum: voor Franse loyalisten is het een feestdag, maar voor onafhankelijkheidsactivisten is het juist een dag van rouw. Die dag stonden de eilandbewoners dan ook letterlijk lijnrecht tegenover elkaar, in een decor van groots Frans militair machtsvertoon.’
Tijdens de research zag Den Dekker op het eiland vooral een botsing van beschavingen. ‘Waar een Fransman ooit heeft bedacht dat je grond kunt bezitten, heeft de aarde voor een Kanak juist spirituele waarde: voor hen is grond niet iets dat je zomaar kunt claimen. Ook in de benadering van mensen vergt dat een andere aanpak, waarin ik heel fijn heb samengewerkt met onze lokale fixer Elvys Gourou. Zo is bij een ontmoeting op Nieuw-Caledonië een coutume gebruikelijk: een gebaar waarbij je uitspreekt wat je van elkaar verwacht, terwijl je een mooi stuk stof aanbiedt met een presentje. Zoiets is belangrijk, want als researcher is het mijn uitdaging om interessante personages te vinden die ons even onderdeel van hun leven laten zijn, waardoor we “de frontlinie” beter begrijpen en zelfs kunnen voelen.’