VPRO Gids 4

27 januari t/m 2 februari
Pagina 50 - ‘Herkenbaar en confronterend ’

Herkenbaar en confronterend 

Lieke van den Krommenacker ,

In kunststof reflecteert auteur Sabrine Ingabire op haar boek Lotgenoten en de grotere thematieken daaromheen, zoals identiteit, diaspora en Zwart zijn in een witte wereld. 

Eind 2018 overleed de twintigjarige student Sanda Dia tijdens een ontgroening van de Belgische studentenvereniging Reuzegom. In Lilith Magazine schrijft Sabrine Ingabire (1995) dat ze het nieuws over het proces vermeed. ‘Omdat een Vlaming, die koste wat het kost, zijn best heeft gedaan om te horen bij een groep Witte mensen, mijn eigen verleden weerspiegelt. Want: als je als Zwart persoon niet het geluk hebt gehad op om te groeien in een Zwarte of multiculturele omgeving, dan is assimileren tot een witte vriendenkring- of studentenclub de enige manier om te overleven.’

Lotgenoten, Ingabires aangrijpende tweede boek waarover ze vannacht vertelt in Kunststof, toont hoe dit overleven eruit kan zien. Het hoofdpersonage van Lotgenoten is Ajali, een Belgisch-Rwandese tiener waarvan de ouders uit Rwanda zijn gevlucht. Ze woont met haar ouders in Gent, waar ze zich door de middelbareschooltijd heen worstelt door zich aan te passen aan haar omgeving, die voornamelijk wit is – en rijk. Ajali heeft witte vrienden, die haar geregeld met het n-woord aanspreken, luistert naar witte muziek en, om erbij te horen, lacht ze mee om ‘altijd dezelfde F.C. De kampioenengrapjes’.

Ajali vraagt zich waarom het haar maar niet lukt wat haar oudere broer Benjamin wel voor elkaar lijkt te krijgen: Zwart zijn in een Witte wereld. Maar dan komt Benjamin van de ene op de andere dag zijn kamer niet meer uit, hij is depressief geworden. De pijn van haar broer confronteert Ajali met de steeds groter wordende leegte en apathie in haarzelf. 

Kraakhelder brengt Inagbire onder woorden hoe het is om op te groeien in een wereld die jou tot vreemdeling vermaakt. Rauw en eerlijk ontleedt ze de complexiteit en gelaagdheid van (Ajali’s) identiteit en de manier waarop deze onlosmakelijk verbonden is met het lot van haar familie, wanneer zij geconfronteerd zijn met leven en wonen in een land dat hun moederland heeft gekoloniseerd. Het maakt van Lotgenoten een onvergetelijke roman, die voor velen pijnlijk herkenbaar dan wel pijnlijk confronterend zal zijn.