VPRO Gids 37

14 september t/m 20 september
Pagina 42 - ‘De rancuneuze president’

De rancuneuze president

Hans Klis ,

Net zoals zijn voorganger Andrew Jackson wordt presidentskandidaat Donald Trump gedreven door wraakzucht. 

Donald Trump vergelijkt zich graag met een van zijn voorgangers, Andrew Jackson. Vlak na zijn inauguratie in 2017 hing hij in het Oval Office zelfs een portret op van de zevende president van de Verenigde Staten (1825-1833). Beide mannen werden als populist verkozen tot het Witte Huis en zagen zichzelf als de belichaming van de Amerikaanse volkswil; l’état c’est moi. De overeenkomsten tussen de twee mannen worden met de jaren groter. De derde gooi van Trump naar het Witte Huis in 2024 lijkt ook verdacht veel op de verkiezingscampagne die ‘Old Hickory’ voerde in 1828: gedreven door wrok en wraak. ‘Ik ben jouw strijder. Ik ben jouw gerechtigheid,’ sprak de door rechtszaken geplaagde Trump op een politieke bijeenkomst begin 2023. ‘Ik ben jouw vergelding.’ Ook Jackson zocht vergelding tegen zijn politieke tegenstanders, die hij de schuld gaf van de hartaanval van zijn vrouw. De lastercampagnes tegen haar in de partijdige pers zouden haar fataal geworden zijn.

De aflevering ‘De wraak van Trump’ van Zembla richt zich op de wraakzuchtige dimensie die de 45ste president deelt met Jackson en hoe die een potentieel tweede termijn van de voormalige realityster zal gaan vormgeven. Eén manier waarop Trump zijn wraak zal nemen, is door een groot deel van het ambtenarenapparaat – gestoeld op professionaliteit en expertise – te ontslaan en te vervangen met jaknikkende loyalisten. Op deze manier hoopt een tweede Trump-regering niet meer tegengewerkt te worden door een ingebeelde ‘deep state’ die meer om regels en de grondwet geeft dan de onvoorspelbare grillen van hun ‘geliefde leider’. Het is precies wat Jackson op grote schaal deed toen hij in 1829 eindelijk de macht in handen kreeg: loyale partijgenoten in alle lagen van de overheid baantjes bezorgen. Het kwam Jacksons nietszeggende en door interne ruzies gemarkeerde presidentschap niet ten goede. Hij staat tegenwoordig vooral bekend om zijn grootschalige genocide van Native Americans, en zijn legendarische korte lontje.