1,2 miljoen Nederlanders slikt antidepressiva. Dat zijn er meer dan ooit. Reden voor Nadia Moussaid om in een aflevering van Nadia het gesprek aan te gaanmet ervaringsdeskundigen, wetenschappers en professionals: slikken we te veel antidepressiva?
Ja, zegt psychiater en hoogleraar Innovatie in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ), Floortje Scheepers. ‘We weten wel hoe het werkt, maar niet waaróm het werkt. Je onderdrukt symptomen, net zoals met pijnstillers. Maar dan weten we nog niet wat de onderliggende interacties zijn die maken dat je bent omgekukeld.’ Ook ziet ze dat mensen die antidepressiva slikken het idee krijgen dat er vooral fysiek iets mis is, zoals een tekort aan serotonine. De aandacht voor andere oorzaken van de depressie verdwijnt hiermee naar de achtergrond.
Het helpt niet mee dat liefst 85 procent van alle antidepressiva wordt voorgeschreven door huisartsen. Niet door psychiaters. Dat betekent dat lang niet alle mensen die pillen krijgen voorgeschreven óók psychotherapie of een andere vorm van mentale begeleiding krijgen.
Collega-psychiater Eric Ruhé brengt daartegen in dat een deel van die mensen langdurig antidepressiva voorgeschreven krijgt en soms wel degelijk onder behandeling van een psychiater is geweest. Dat geldt echter niet voor het grootste deel.
De reden daarvoor is even simpel als pijnlijk: de wachtlijsten bij de GGZ zijn lang. Veel te lang. Voor mensen die worstelen met depressie is het voorschrijven van een pilletje in de tussentijd een welkome oplossing. Ook Ruhé is een voorstander van de combinatie medicatie én psychotherapie, maar benadrukt dat dit, ondanks dat dit binnenkort het advies zal zijn bij depressiebehandeling, moeilijk uitvoerbaar is, als gevolg van de wachtlijsten.
Het zijn sombere verhalen op het podium bij Nadia. Ook van de vier jongeren die soms al jarenlang antidepressiva slikken of slikten. En dat terwijl nota bene de werkzaamheid van de pillen onder de achttien niet bewezen is, zegt Scheepers. Twee van de jonge vrouwen stopten met de medicatie en ervaarden dan ook dat ze daarna, met behulp van therapie, uit hun depressie kwamen.
Ondanks de schaal van het probleem was geestelijke gezondheidszorg geen onderwerp tijdens de verkiezingen. En preventie, volgens Ruhé een van de belangrijkste oplossingen, moet het hebben van antipestprogramma’s op scholen. De vraag is of dat Rick van Steen, ook op het podium, had geholpen. Hij groeide op in een pleeggezin met huiselijk geweld. Naast de crisis in de GGZ is er (toevallig?) ook een crisis in de jeugdbescherming. Een noodplan voor die sector werd eind december door de formerende partijen weggestemd. En zo blijven de wachtlijsten groeien en huisartsen pillen voorschrijven.