Dat je er ziek van wordt, is bekend. Geluidshinder zorgt voor stress, voor slaapverstoring, kan uitmonden in hartproblemen en ander fysiek malheur. Uit onderzoek van het rivm komt naar voren dat in 2022 liefst 11,1% van de Nederlanders ernstige geluidshinder ervoer.
We zijn met steeds meer, leven steeds dichter op elkaar, in steeds vollere steden: niet zo vreemd misschien dat we er last van hebben, zou je kunnen denken. Anderzijds zijn tal van ontwikkelingen gaande die de geluidshinder juist inperken: de elektrificatie van wegverkeer, verbeterde isolatie van woningen, stillere vliegtuigen.
Grosso modo is de geluidshinder de afgelopen decennia nauwelijks afgenomen. We hebben succesvol maatregelen genomen om de uitstoot van stikstof, om luchtvervuiling aan banden te leggen, maar ‘geluidsvervuiling’, waar mensen toch ook ziek van worden, blijkt een hardnekkig probleem.
In de uitzending van Focus wordt gekeken naar de effecten van geluid op het brein, naar hoe de ervaring van geluid – stoort iets je of niet – wordt beïnvloed door wat je ziet, wordt beïnvloed ook door hoe over geluid wordt gepraat.
Misschien accepteren we gewoon minder dan voorheen? Geluidshinder is sowieso een subjectieve ervaring. De vliegtuigspotter op Schiphol geniet van de bulderende motoren terwijl even verderop een omwonende huilend in zijn bed ligt. Maar het mag dan een subjectieve beleving zijn, het leidt tegelijk wel tot objectief meetbare uitkomsten, in de vorm van ziekteverzuim.
Luchtvervuiling hebben we aardig in de vingers zo langzamerhand: veel onderzoek, veel data. Heel anders zit dat bij geluid. Er wordt simpelweg te weinig gemeten. In Nederland staan meer dan duizend geluidswallen langs snelwegen, maar, zo geeft de rivm toe, we meten niet wat die schermen precies doen.
Terwijl dat essentieel is, zegt Focus-researcher Dirk Bayens. ‘Om een voorbeeld te geven: vorig jaar is in Zweden onderzoek gedaan naar het effect van het terugbrengen van de maximumsnelheid naar dertig kilometer per uur. De conclusie was dat je daardoor meer laagfrequent geluid krijgt, en daar kun je moeilijker tegen isoleren, de woningen in de buurt van zo’n snelweg ervaren juist meer overlast.’
Misschien dat de burgemeesters van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag dat onderzoek er nog even bij kunnen pakken?