Vanaf 2024 kun je in heel Nederland gratis je achternaam veranderen als die herinnert aan het slavernijverleden van je voorouders. Voorheen kostte dat bijna duizend euro en had je een artsenverklaring van ‘psychologische hinder’ nodig – nu niet meer. Het besluit is een van de vervolgstappen na de excuses voor het slavernijverleden die in december 2022 namens de Nederlandse staat werden uitgesproken.
Er lopen in Nederland veel mensen rond die het slavernijverleden in hun genen dragen. Hoe dubbel dat besef kan zijn blijkt uit het vierdelige programma Sporen van Slavernij van MAX, waarin vier bekende Nederlanders hun stamboom nagaan om meer te leren over het slavernijverleden van hun voorouders: strafpleiter Natacha Harlequin, acteur Everon Jackson Hooi, muzikant Jeangu Macrooy en presentator Dolores Leeuwin. Is dat verleden alleen maar pijnlijk of kun je er ook kracht uit putten?
In aflevering een is het de beurt aan Natacha Harlequin. Via haar moeders kant stamt zij af van de Schotse slavenhouder Alexander MacDonald en zijn vrouw, de door hem vrijgemaakte slaafgemaakte Sophia van Bunschoten. In de familie leeft het verhaal dat de twee een oprechte liefdesrelatie hadden, maar Harlequin zet daar vraagtekens bij.
In haar zoektocht komt ze erachter dat de werkelijkheid, zoals wel vaker, niet zwart-wit is. Haar voorvader MacDonald moet wel degelijk menselijke kanten gehad hebben, want hij betaalde de voor die tijd gigantische belastingsom van 500 gulden om Sophia vrij te maken en – zeer ongebruikelijk – liet zijn naam vermelden op de geboorteakte van hun kinderen. Aan de andere kant heeft MacDonald zijn fortuin uiteraard verdiend over de ruggen van anderen en is hij meermaals veroordeeld voor het te hardhandig afranselen van zijn slaafgemaakten. Harlequin komt tot de ongemakkelijke conclusie dat ze ‘beide kanten van de zweep’ in zich draagt. En ze wordt in Suriname warm ontvangen door haar verrassend omvangrijke famiri MacDonald.