Tussen al het nieuws over de oorlog in Gaza viel half december het bericht over de hack van de Oekraïense internetprovider Kyivstar niet erg op. Door die hack zaten miljoenen gebruikers zonder internet en in het Journaal verzuchtte een inwoner van de hoofdstad dat hij zonder navigatie op zijn smartphone de weg niet meer kon vinden. Vervelend, maar overkomelijk. Toen hij echter vertelde dat de waarschuwingen voor het luchtalarm ook niet meer doorkwamen werd de ernst pas echt duidelijk. Want rond dezelfde tijd werd Kyiv voor het eerst sinds maanden weer met raketten bestookt. Toeval bestaat, maar aangezien een en een ook in het Russisch twee is liet het zich raden wie er achter de hack zat.
Het is maar een van de vele voorbeelden waarbij internet wordt gebruikt als wapen. Over dit soort aanvallen en ander gevaren van digitalisering schreef Huib Modderkolk van de Volkskrant in 2019 een bijzonder spannend en informatief boek met de titel Het is oorlog maar niemand die het ziet. Dat boek, met hoofdstukken die klinken als afleveringen van een Netflix-serie zoals ‘Bom op een simkaart’, ‘Vechten zonder regels’, ‘Porno & Rolls-Royce’ en ‘Betrapt op het Rode Plein’, werd gelukkig wel opgemerkt en werd een heuse bestseller. En dat is helemaal de verdienste van Modderkolk die de ingewikkelde materie op meeslepend wijze inzichtelijk maakt.
Dat is geen sinecure. Digitale strijd is zo goed als onzichtbaar, speelt zich af op afstand en opponenten kennen elkaar vaak niet eens. Daar komt bij dat hackers en geheime diensten – duh – niet op aandacht zitten te wachten. Modderkolk heeft zich daar niet door laten afschrikken. Met geduld, doorzettingsvermogen en zonder zelf paranoïde te worden heeft hij steeds meer ingewijden te spreken gekregen uit een schimmige wereld over praktijken die nooit daglicht zien. Neem het zogeheten Stuxnet-virus, dat ruim tien jaar geleden zorgde voor de sabotage van een Iraanse kerncentrale. Was dat een Israëlische, Amerikaanse, Nederlandse of gezamenlijke bijdrage aan de wereldvrede? Het is een van de digitale aanvallen in zijn boek die ook aan bod komt in de serie Niemand die het ziet. Dat is geen boekverfilming van Het is oorlog maar niemand die het ziet, maar is er wel op gebaseerd. De ronkende trailer belooft van alles en, gezien de reputatie van Modderkolk en regisseur Mea Dols de Jong, waarschijnlijk niets te veel.