‘Traag, met het tempo van een smeltend ijsblok in december, ontvouwen de raadselen zich,’ schreef NRC over Het smelt, de debuutroman van Lize Spit (1988) uit 2016. De lovende recensie kreeg alom bijval.
‘Het verhaal speelt zich af in Bovenmeer,’ vertelde Spit aan de Volkskrant, ‘een fictief dorp dat lijkt op Viersel, waar ik ben opgegroeid. Het dertigjarige hoofdpersonage Eva keert met een blok ijs in de kofferbak van haar wagen terug naar haar geboortedorp, om iets te wreken dat in haar jeugd gebeurd is.’ De roman werd een bestseller en is inmiddels in vele talen vertaald. De verfilming ging eind januari in première op het Sundance Film Festival in de Verenigde Staten. Dit jaar schreef Spit het Boekenweekgeschenk De eerlijke vinder, over een eenzame jongen in de Vlaamse Kempen, eind jaren negentig, die bevriend raakt met de zoon van Kosovaarse vluchtelingen.
Spit schrijft al van kindsbeen af en studeerde scenarioschrijven in Brussel, waar ze bepaalde trucs leerde om te zorgen dat een publiek benieuwd is hoe het verhaal verder gaat. In haar tweede roman Ik ben er niet uit 2020 geeft ze er eentje prijs. ‘Het was een van de eerste scenarioprincipes die we aanleerden op de filmschool: geef kijkers wat kennisvoorsprong ten opzichte van het personage met wie je wilt dat ze meeleven en ze zullen op het puntje van hun stoel zitten, ze zullen naar het scherm willen roepen om het personage te waarschuwen.’
En dat is volgens de Volkskrant een van de vele technieken waarmee Spit de lezer om haar vinger windt. ‘Versnellen, vertragen. Flashback, flashforward. Inzoomen, uitzoomen. Cliffhangers. Lize Spit hanteert in Ik ben er niet alle scenariotrucs van een bingewatchwaardige Netflix-serie,’ aldus de krant. Het werkt. Volgens NRC is Ik ben er niet een ‘onweglegbare’ roman.
In Flair noemde Spit schrijvers: ‘vaak getroebleerde mensen, terwijl wij zijn de enigen zijn die van iets lelijks iets moois kunnen maken en daarbij ook nog mensen kunnen helpen.’