VPRO Gids 9

4 maart t/m 10 maart
Pagina 59 - ‘Op politieke gronden’

Op politieke gronden

Daan Schneider ,

Electoraal geograaf Josse de Voogd weet waar je stem woont.

Josse de Voogd is ’s lands bekendste electoraal geograaf. Zijn Atlas van afgehaakt Nederland (met René Cuperus, 2021) ligt op het nachtkastje van menig politicus en op verkiezingsavonden analyseert hij op televisie steevast het stemgedrag per gemeente aan de hand van reportages en uitslagenkaarten. Wat blijkt? Bodemtype, inrichting van de vensterbank, de sporen van de Tachtigjarige Oorlog en het type vervoermiddel voor de deur zijn allemaal variabelen waarmee stemgedrag kan worden voorspeld.

In de vierdelige WNL-reportageserie Aangehaakt trekt De Voogd in aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen door de gemeenten Arnhem, Borger-Odoorn, Helmond en Velsen. Al wandelend door de wijken geeft hij mini-colleges over de politieke honkvastheid van de inwoners, polarisatie en electorale verschuivingen.

‘Wat ik interessant vind is dat de scheidslijnen door heel het land lopen. Het is veel genuanceerder dan Randstad versus rest,’ aldus De Voogd aan de telefoon. ‘Elke gemeente valt volledig uiteen als je er beter naar kijkt. Neem de gemeente Velsen, die voor Nederland zeer gemiddeld stemt. Als je inzoomt zie je daar grote verschillen tussen het stemgedrag in de villadorpen en de industrieplaatsen. In Borger-Odoorn in Drenthe zie je mooi de kloof tussen gebieden op zand- en op veengrond, waar verschillende groepen mensen wonen met heel ander stemgedrag.’

Achter zijn bureau gegevens en kaarten bestuderen is onontbeerlijk, maar het land intrekken is voor De Voogd evenzeer een must. ‘In het grootste deel van de plaatsen van Nederland ben ik wel geweest. Als ik een opvallende verkiezingsuitslag zie, ga ik erheen om rond te kijken en lees ik over de geschiedenis van het gebied. Dat geeft inzichten. Van een individu in een bepaalde wijk kun je natuurlijk nooit met zekerheid voorspellen wat hij of zij stemt, maar de optelsom laat wel degelijk heldere patronen zien. Mensen zijn toch een beetje kuddedieren.’