Ziek zijn van liefdesverdriet, het bestaat. Patiënten met het ‘gebrokenhartsyndroom’ hebben klachten die lijken op een hartaanval, terwijl bij nader onderzoek alle vaten gezond open blijken te staan. Wel knijpt het hart ‘aan de punt niet meer samen’, terwijl het aan de basis juist ‘overdreven samentrekkingen vertoont’: niet geheel ongevaarlijk dus. De oorzaak? Stress en verdriet door het verlies van een geliefde.
Dokter Ivo van der Bilt doet onderzoek naar dit syndroom en hij is een van de personages in de documentaire L’Amour/La Mort van regisseur Ramón Gieling, die eerder onder meer Johan Cruijff: En Un Momento Dado en Over Canto maakte. Dit keer staan liefde en dood centraal: nogal grote thema’s. En dus maakte Gieling op z’n Gielings ook dit keer een gewichtige, stilistische en poëtische film die gerust als eigen kunstwerk de boeken in kan.
De vraag die hij stelt aan het begin van de film: ‘Waarom hebben we lief als de liefde ons zoveel pijn kan doen? Want, zo concludeert hij: elke liefde, hoe gelukkig ook, eindigt vroeg of laat ongelukkig; door verlies, de dood of een verbroken verbond. De onlosmakelijke verbinding van liefde en lijden, illustreert Gieling met zijn personages.
Mohamed El Bachiri is een jonge vader van drie kinderen die zijn vrouw Loubna verloor bij de bomaanslagen in de metro van Brussel, in maart 2016. Over zijn gebroken hart schreef hij het boek Een jihad van liefde, dat een bestseller werd. We zien El Bachiri op een elektrische step door de straten van Molenbeek rijden terwijl hij in de voice-over vertelt over de schoonheid en het grote gemis van zijn vrouw. Een ander personage is Michel Guillot, die ervoor heeft gekozen om zijn dementerende partner Stan zelf thuis te verzorgen. Dat levert zeer intieme en behoorlijk pijnlijke beelden op: heftig sabbelend op een hydrofiele doek zit Stan naast Michel. Het is een eenzaam, bijna wanhopig samenzijn, waarin ook veel tederheid schuilt.
Ook psychiater Dirk de Wachter neemt plaats op de roodfluwelen sofa van Gieling: ‘De liefde heeft te maken met een mystieke ervaring, met iets wat het wetenschappelijke, het meetbare, overstijgt.’ Dat mystieke vertaalt Gieling door de film heen in muziek, voorgelezen liefdesbrieven, tableaux vivants en statische shots die zelf als schilderijen door kunnen gaan. We horen de regisseur alleen in de voice-over, maar persoonlijk wordt het doordat hij de vrouw interviewt die lang geleden de geliefde van zijn broer Wim was. De broer die bij een brand omkwam toen hij 22 was. Vriendinnetje Mieke is eigenlijk nooit over zijn dood heen gekomen. Liefde is lijden: misschien moet Hallmark daar maar eens een Valentijnskaart van maken.