VPRO Gids 7

18 februari t/m 24 februari
Pagina 66 - ‘Liefde in de grijze zone’

Liefde in de grijze zone

Marij de Wit ,

Maaike Neuville stelt in haar debuutroman ‘Zij’ vragen over liefde en macht.

Vannacht is de Belgische theater- en filmactrice Maaike Neuville (1983) te gast in Nooit meer slapen, om te praten over haar poëtische debuutroman Zij. Dit boek beschrijft een dag uit het leven van de 39-jarige actrice Ada Peeters, een dag waarop zij bezocht wordt door demonen uit haar verleden. 

Op de avond dat Ada een theatervoorstelling moet spelen in een andere stad, belandt de lezer middenin de benevelende en associatieve stream-of-consciousness van deze vrouw, en wordt erin meegevoerd. Zij overstelpt ons met vluchtige observaties van de wereld die Ada om zich heen ziet: haar kat in haar appartement als ze zich voorbereidt op haar vertrek, de andere mensen in de treincoupé onderweg naar de stad waar ze die avond speelt, het publiek in de theaterzaal waar ze optreedt. Die beelden worden afgewisseld met herinneringen, fragmentarisch maar scherp, aan wat haar als jonge vrouw is overkomen met de vele mannen die wat van haar – of vooral haar lichaam – wilden.

Er was de skileraar die haar ontmaagdde, de bekende fotograaf voor wie ze opeens naakt bleek te moeten poseren, iemand die haar een lift gaf en toen seks eiste. En er was ook de charismatische docent van de theaterschool waar zij leerling was. Met hem had ze een lange affaire, hij woont in deze stad en ze verwacht dat hij in het publiek zal zitten.

Zij stelt rake vragen over liefde en intimiteit, over grensoverschrijdend gedrag en de rol van hiërarchie in relaties. ‘Is waarachtige intimiteit eigenlijk ooit mogelijk wanneer er sprake is van een onevenwichtige machtsverhouding? Kan je waarlijk liefhebben in een grijze zone?’ En wat als je zelf nooit hardop een grens hebt aangegeven? Pijnlijk zijn de passages waarin Neuville de uitwerking van deze ongelijke relaties beschrijft: hoewel Ada als jonge vrouw soms zelf verleidde, in elk geval niet per se expliciet nee verkocht, was er toch vaak de twijfel, het ergens-niet-willen, en achteraf de schaamte – want waarom was ze er dan toch in meegegaan? Op een gegeven moment beseft Ada dat ze grote delen van haar leven meer een ‘mannenwens’ dan een vrouw was.

Maaike Neuville legt het gevaarlijke schemergebied bloot van het spel tussen hiërarchie en verlangen, van jong zijn en niet in bescherming genomen worden, en toont maar weer eens het belang van heldere grenzen als er jongere en afhankelijke mensen mee gemoeid zijn, zoals bijvoorbeeld in de wereld van kunstopleidingen.