VPRO Gids 7

18 februari t/m 24 februari
Pagina 58 - ‘Doorzakken op de beurs’

Doorzakken op de beurs

Hugo Hoes ,

Wanneer een aandelenkoers te mooi is om waar te zijn kan een short-seller veel verdienen.

In ‘Bubbels & crashes,’ de zesde en laatste aflevering van Planet Finance, maken we kennis met de grootste aasgieren van de financiële wereld: short-sellers. Zij anticiperen op koersdalingen van bedrijven en hun banksaldi en humeur floreren bij schandalen en ander malheur. Dat gaat zo: je leent, dat kan gewoon, aandelen waarvan je verwacht dat de prijs gaat kelderen. Die verkoop je en als de prijs gezakt is koop je ze weer terug voor een lagere prijs. Je geeft de geleende aandelen terug aan de eigenaar en de winst kan naar Panama, Monaco of Nederland. Een kind kan de was doen.

Short-sellers John Hempton en Matthew Earl belichten drie bekende voorbeelden. De oudste case betreft het Belgische bedrijf Lernout & Hauspie dat rond de eeuwwisseling de toekomst in geautomatiseerde spraakherkenning was. Bill Gates kwam langs, luisterde met open mond naar oprichters Jo Lernout en Pol Hauspie en nam een flink aandeel. Prins Filip stak de loftrompet over het duo en honderdduizenden andere Belgen stopten een stapeltje spaarcenten in het bedrijf in de hoop er gouden bergen voor terug te krijgen. Op een gegeven moment was het bedrijf tien miljard dollar waard, althans op papier. Een enorme hype, totdat bleek dat het hele organogram op valse beloften was gebouwd en het kaartenhuis instortte, fraude dus. Iedereen gedupeerd behalve John Hempton die aan de andere kant van de wereld al vroeg onraad rook, voor dertigduizend ‘short ging’ en binnenliep.

Ook te mooi om waar te zijn was de enorme en razendsnelle groei van het Duitse betalingsbedrijf Wirecard in 2018. Een van de succesvolste bedrijven dit millennium op de Duitse beurs en even zelfs meer waard dan Deutsche Bank, om maar eens wat te noemen. Niet alleen Angela Merkel was reuzetrots op dit ‘Paradepferd’ van de DAX, iedereen wilde een onderdeel zijn of hebben van het succes. Pas nadat analisten en journalisten, gevoed met informatie door short-sellers, vraagtekens plaatsten bij de allesbehalve transparante financiële verslaglegging, eindigde het sprookje en leefde alleen short-seller Earl, bijnaam Dark Destroyer, nog lang en gelukkig.

De derde case in deze slotaflevering van Planet Finance dateert uit 2021 en gaat over het verzet tegen de aasgieren door een nieuwe generatie beleggers op WallStreetBets, een forum (subreddit) op website Reddit. Toen men daar lucht kreeg van het feit dat hedgefondsen speculeerden op een faillissement van GameStop, een winkelketen in games, ontstond daar uit verveling en/of idealisme een tegenbeweging. Massaal kocht men aandelen GameStop waardoor de koers omhoogschoot en verschillende hedgefondsen kopje onder gingen. Een koekje van eigen deeg?