CO2: we moeten er minder van produceren, dat weten we, en we proberen het (hier en daar) ook wel, maar het gaat te traag. Minder CO2 produceren alleen gaat ons niet redden, klinkt het; we moeten het spul tevens uit de atmosfeer zien te halen. Door bomen te planten, natuurlijk. Misschien echter moeten we onze redding vooral ook zoeken in methoden om CO2 te vangen en vervolgens ondergronds op te slaan, zoals CCS-technologie (Carbon Capture Storage).
Maar waarom ingewikkeld doen als het makkelijk kan, menen sommigen. Olivijn: het zegt u wellicht niets, maar in de Focus-uitzending over climate engineering, het beteugelen van klimaatverandering door technologische ingrepen, is volop aandacht voor dit mineraal.
Olivijn reageert met CO2 en water, en aan het einde van dat (verwerings)proces resteren drie stoffen: magnesiumcarbonaat, siliciumdioxide (silica) en ijzeroxide. En, abracadabra, weg is de CO2!
Het was de Nederlandse geoloog Olaf Schuiling (1932-2021) die in 2009 deze vondst deed. Maal het fijn en strooi het overal uit, dan doet de natuur de rest, meende Schuiling: stop met investeren in geldverslindende CCS-technologie, alle ballen op olivijn, dan is het klimaatprobleem in een handomdraai opgelost. Olivijn is echt een wondermiddel, aldus de geoloog. Je kunt het fijngemalen uitstrooien over stranden en landbouwpercelen en het gebruiken als gravelvervanger op tennisbanen. Je kunt er dijken mee versterken en het verwerken in snelwegen. En het goedje zit overal in de bodem: ook handig.
Schuilings boodschap heeft geen revolutie teweeggebracht, maar dat olivijn potentie heeft, is ook de overtuiging van Pol Knops, CEO van de Zweeds-Nederlandse startup Paebbl. Zijn bedrijf maakt uit olivijn en CO2 grondstoffen voor de bouw. Waar Schuiling de natuur zijn gang wilde laten gaan, laat Knop het verweringproces kunstmatig versnellen, in reactoren, onder hoge druk en met toevoeging van additieven als natriumcarbonaat (baking soda!). Het resulterende silica wordt gebruikt ter vervanging van (een deel van) cement als grondstof voor beton – fijn ook omdat bij betonproductie veel CO2 vrijkomt. Paebbl heeft inmiddels twee kleine reactoren werkend (in Rotterdam), de betonproductie is nog in de experimentele fase. En, zoals zo vaak: opschalen is een uitdaging.
Dat toverstofje olivijn in zijn eentje de klimaatramp kan afwenden, is natuurlijk onwaarschijnlijk. Als de wiedeweerga minder uitstoten blijft het advies, en ondertussen nieuwe technologieën goed in de gaten houden.
Voor wie meer wil weten over zonnespiegels, wolken witten en zwavelballonnen (en de bezwaren daartegen): VPRO Tegenlicht staat in januari in het teken van climate engineering.