VPRO Gids 5

4 februari t/m 10 februari
Pagina 82 - ‘Lynx in het land’

Lynx in het land

Jurgen Tiekstra ,

De lynx wordt actief uitgezet in Duitsland. Ook in Nederland is het roofdier gezien.

De terugkeer van grote roofdieren zorgt steevast voor maatschappelijk gekrakeel. Jagers zijn bang dat het jachtwild schuwer wordt als er predators door hun revier, hun jachtgebied, zwerven. Schapenhouders zijn bevreesd hun dieren te verliezen. Dagjesmensen in een natuurgebied willen geen roofdier op het voetpad treffen.

Het zijn vooral de beer en wolf die consternatie veroorzaken. Dat bleek de afgelopen jaren toen zich in Nederland via Duitsland de afstammelingen vestigden van de wolvenpopulaties in Polen. Vergelijkbare discussies rond wolven zijn ook gevoerd in landen als Frankrijk, Zwitserland, Duitsland, Noorwegen en Zweden. Volgens ecologen duurt het nog zeer lang voordat de bruine beer weer bij ons te zien zal zijn. Exemplarisch was echter de opschudding in 2006 rond beer Bruno. Die was in Italië uitgezet, en kwam via Oostenrijk in Duitsland. Daar liet de overheid hem doodschieten. Een ‘hysterisch’ besluit, vond de Beierse dierenbescherming.

Opvallend is daarom hoe geruisloos de Europese wilde kat teruggekeerd is in Limburg en Noord-Brabant, en dat de lynx ook meerdere keren in Limburg gesignaleerd is zonder dat veel rumoer ontstond. Lynxen kwamen zelfs al eerder dan de wolven weer voor in Nederland.

Toch vallen ook lynxen schapen aan, toont de Duitse reportage Luchse ohne Zukunft over de terugkeer van het dier bij onze oosterburen. In Duitsland is de lynx de laatste jaren actief uitgezet, onder meer in het Harzgebergte in het midden van het land en in Rijnland-Palts, de deelstaat naast Luxemburg en België. Via de Belgische Ardennen zouden deze Duitse lynxen in Nederland kunnen komen, al heeft Nederland waarschijnlijk alleen op de Veluwe voldoende leefgebied.

De reportage zoomt in op één lynx die de laatste jaren rondzwerft in Baden-Württemberg, de deelstaat die door de Rijn gescheiden is van Rijnland-Palts. Het gaat om een mannetje uit de Zwitserse Alpen, waar al in de jaren 1970 een uitzetprogramma was. Ecoloog Armin Haffner van natuurpark Obere Donau wil ontzettend graag een vrouwtje in zijn gebied, zodat er een vaste populatie lynxen kan ontstaan. Maar lynxen kunnen de Rijn niet oversteken. Daarnaast leggen vrouwtjes kleinere afstanden af dan mannetjes, dus is de kans niet groot dat er ooit één uit Zwitserland zal komen. Tot slot wil de regering van Baden-Württemberg geen uitzetprogramma toestaan.

Dat de lynx wordt uitgezet, is omdat het dier niet zo makkelijk nieuwe gebieden koloniseert als de wolf dat doet. De lynx is altijd blijven voorkomen in Scandinavië, op de Balkan en in onder meer het Karpatengebergte in Slowakije, Roemenië en Oekraïne. Die populaties zijn de bron voor de hervestigingsprogramma’s in West-Europa.

Overigens werd al 1975 voorgesteld de lynx ook op de Veluwe te herintroduceren. Voorlopig moet Nederland eerst nog wennen aan de terugkeer van de wolf.