VPRO Gids 5

4 februari t/m 10 februari
Pagina 58 - ‘Te groot voor China’

Te groot voor China

Hugo Hoes ,

In ‘De grootste beursgang ooit’ loopt de succesvolle ondernemer Jack Ma op ‘Planet Finance’ tegen dikke Chinese muren aan.

Jack Ma

Na het bezoek aan de kleine Japanse belegger Mevrouw Watanabe vervolgt regisseur Marije Meerman haar zesdelige reis over Planet Finance in China. Daar maken we kennis met de succesvolle ondernemer Jack Ma. Die naam doet wellicht bellen rinkelen. Niet alleen omdat die tussen BC’ers als Xi, Hu en Jiang makkelijk te onthouden is, ook omdat hij zijn renminbi’s verdiende met online verkoopplatform Alibaba. Dat is wereldwijd bekend van AliExpress, het Chinese Amazon en ook populair in Nederland. Alles kost daar zo goed als niks en als je geluk hebt komt je schuimklopper voor Sinterklaas binnen of anders wel rond Sint Juttemis. Die kleine ordertjes zijn peanuts, maar massa is kassa en Ma bouwde er een miljardenimperium mee plus een flink banksaldo.

Overdreven? Echt niet. Toen hij zijn megatoko in 2014 naar de beurs bracht was dat de grootste beursgang ooit. Om zoveel mogelijk buitenlandse kapitaal aan te trekken koos hij daar Wall Street voor in plaats van thuisbeurs Shanghai en de Chinese autoriteiten vonden het goed. De grootmacht deed volop mee op Planet Finance. Ondertussen zat Ma niet stil. Die honderden miljoenen bestellingen moesten natuurlijk ook afgerekend worden. Het liefst een beetje snel. En of het nu door de trage betaalmoraal van de klanten kwam of door de transactiekosten die banken hem in rekening brachten, Ma dacht dat kan beter. Dus ontwikkelde financiële dienstverlener Ant – een afsplitsing van Alibaba – een mobiele betalingsapp, inderdaad: Alipay en een paar jaar later zat die app al bij een half miljard Chinezen onder de duim. Daarmee konden ze naast betalen ook al hun andere bankzaken regelen. Van sparen en lenen tot beleggen.

Bijvoorbeeld in aandelen Ant, want in 2020 zou dit nieuwe succesnummer van Ma naar de beurs gaan. Tegelijk in Shanghai en Hongkong, een nieuwe grootste beursgang ooit. Zou, want net voordat het zover was werd de beursintroductie afgeblazen. Waarom wist niemand. Wel bestaat het vermoeden dat er een verband is met een kritische toespraak van Ma voor een zaal financiële zwaargewichten eerder dat jaar. Zij keken bij het horen van de volgende passage voor de zekerheid maar even naar de punten van hun schoenen. ‘Ons financiële ecosyteem is niet goed ontwikkeld en werkt niet. In China hebben we geen systeemrisico… want we hebben geen financieel systeem. Het risico is het ontbreken van een financieel systeem.’ Dat kwam hard aan in Peking. Terwijl het voor de buitenwereld leek alsof China te klein werd voor Ma, zag men dat in Peking net even anders. Daar vond men Ma te groot geworden voor China. Zijn hoofd hoefde er niet af, wel werd hem de zeggenschap over Ant ontnomen. Wat zegt dat over China’s rol op de geldplaneet?