ZDF History mijdt doorgaans de al te actuele onderwerpen, maar om de recente, verijdelde couppoging tegen de Duitse regering kon het geschiedenisprogramma na alle ongelovige ophef niet meer heen. Wilde dat clubje zogeheten Reichsbürger onder aanvoering van die bejaarde adellijke huisjesmelker nou echt de regering in Berlijn omverwerpen en vervolgens berechten? Vanavond is de aflevering gewijd aan complottheorieën en complotdenkers, waaronder die van de tot voor kort als mallotig afgedane Reichsbürgerbewegung.
Veel mensen voelen zich in een als ingewikkeld ervaren wereld bedreigd, machteloos, onmondig en dus tekortgedaan, door toedoen van duistere machten die op de achtergrond aan de touwtjes trekken ten koste van hen, onschuldige slachtoffers. Ze vervallen tot geloof in mythen, met simpele verzonnen verklaringen en oplossingen. Complotdenken is zo oud als de wereld en de samenzweringstheorieën komen in verschillende constellaties toch steeds op hetzelfde neer: feiten ontkennen of betwijfelen en ‘alternatieve feiten’ en verklaringen aandragen.
Zo werd de eerste maanlanding in de filmstudio opgenomen, was 9/11 een Amerikaanse inside job waardoor Joden tijdig de Twin Towers konden verlaten, is klimaatverandering een verzinsel van gekkies, en worden we in feite geregeerd door reptielen – hier alleen enkele van de absurdste, ook al om te voorkomen dat u op obscure sites gaan rondneuzen of er ‘misschien toch iets van waar is’.
Wie stellige beweringen doen gebaseerd op verzinsels en complottheorieën heten bij ons wappies. In Duitsland luidt het verzamelbegrip Querdenker (dwarsdenkers), een bont en talrijk gezelschap dat zich tijdens de coronapandemie tegen regering en overheidsmaatregelen keerde: rechts- en links-extremen, libertairen, ouwe hippies en wantrouwige goedgelovigen. Een exclusief Duits fenomeen zijn de Reichsbürger, jarenlang onderschat in aantal en dreigpotentieel. Ze hebben gemeen dat ze ‘eenvoudig’ de Bondsrepubliek en haar instituties niet erkennen. Wat voor ‘Reich’ uit het verleden ze dan wel willen laat zich raden.