VPRO Gids 49

9 december t/m 15 december
Pagina 82 - ‘Alleen Europa’

Alleen Europa

Hugo Hoes ,

Terugblikkend op drie seizoenen Frontlinie ziet Bram Vermeulen Europa steeds eenzamer worden en dat heeft het aan zichzelf te wijten.

‘Het programma Frontlinie is begonnen als een jongensdroom met eigenlijk maar één doel, verhalen van ver weg zo dicht mogelijk bij ons te halen om onze rol in die ver-wegconflicten te onderzoeken, zodat we er misschien wat aan kunnen doen,’ aldus frequent flyer Bram Vermeulen vorige maand in Pakhuis de Zwijger. Daar vond onder grote belangstelling de zevende meet-up plaats van Frontlinie. Dat de opkomst beduidend hoger was dan op eerdere avonden was niet zo heel vreemd, want het thema die avond was de berichtgeving over Israël en Palestina, en daar vinden heel veel mensen wat van. Dat dit conflict, toch ook niet om de hoek, wel mensen op de been bracht en veel andere frontlijnen ver-van-mijn-bedhows blijven, zat Vermeulen niet helemaal lekker. Dus vroeg hij. weliswaar gekscherend, maar ook vanuit hoofd en hart, waar iedereen was toen het over de antihomowetten in Ghana of de exportkredietverzekeringen voor Noord-Mozambique ging. Blijkbaar vinden we dat toch minder aansprekend – als we al weten deze landen liggen.

Die desinteresse ziet Vermeulen ook op Europees niveau en hij signaleert terugkijkend op het seizoen Frontlinie een duidelijk patroon. En dat stemt niet vrolijk. Vanuit Niger analyseert hij de verwaarloosde, of beter gezegd, verbroken relatie tussen deze voormalige Franse kolonie en de EU. Het is het zoveelste land in die regio dat na een staatsgreep niet alleen direct de foto’s verscheurde van oude partner Frankrijk, maar na een korte flirt meteen vaste verkering kreeg met Rusland. Daarvan moesten we in Europa al weinig hebben, en na de invasie van Oekraïne wilden we helemaal niets meer met Poetin te maken hebben. Maar buiten West-Europa ziet men dat toch vaak anders. Met Russen is het best goed zakendoen, en die mensenrechten, ach overal is wel wat. Die kloof tussen het gedachtegoed in Europa en de rest van de wereld werd nog zichtbaarder na 7 oktober, want terwijl de EU en ook Amerika vierkant achter Israël gingen staan werd vanuit Azië, Afrika en Zuid-Amerika gepleit voor een staakt-het-vuren. Voor een groot deel van de wereld blijkt West-Europa niet meer het lichtend voorbeeld. Want als het er echt op aankomt, zoals bij de evacuaties van de Nederlandse ambassades in Afghanistan en Soedan, blijken verre vriendschappen weinig waard. Wel de lusten, niet de lasten en die ongelijke situatie wordt zoveel mogelijk in stand gehouden met hoge hekken aan de grens. Maar daarmee sluit Europa uiteindelijk ook zichzelf op en isoleert het zich van de rest van de wereld, legt geboren verteller Vermeulen uit in de laatste Frontline van het jaar.