Het reclamefilmpje van diabetesmedicijn Ozempic op YouTube staat bol van de vrolijke Amerikanen. Een highfivende vrouw in een klimhal beweert dat haar risico op hart- en vaatziektes is gedaald. Een grijnzende man op de kartbaan juicht dat zijn bloedsuikerwaardes weer normaal zijn. Een goedgehumeurde vliegtuigmonteur meldt dat hij ook nog wat kilootjes is kwijtgeraakt. ‘Oh-oh-oh-Ozempic!’ klinkt het op de aanstekelijke tonen van Pilots ‘Magic’, terwijl de voice-over de tweede helft van het filmpje inluidt met een lange opsomming aan bijwerkingen.
‘Een belangrijk effect van diabetesmedicatie als Ozempic: je krijgt er minder honger van,’ vertelt Rose Heijnen, researcher van Focus. ‘Mensen vallen er soms wel twintig procent van hun lichaamsgewicht mee af. Dat is vergelijkbaar met het effect van een maagverkleining.’ Volgens de roddelbladen gebruikt inmiddels half Hollywood de veelal op social media aangeprezen middelen om in minuscule galajurken en strakke smokings te passen. Ook steeds meer ‘gewone’ mensen willen het proberen. In Amerika is de populariteit van de middelen zelfs zo groot, dat ze niet meer verkrijgbaar zijn voor ‘echte’ patiënten die ervan afhankelijk zijn. Heijnen: ‘In Focus onderzoeken we of deze medicijnen de oplossing kunnen zijn voor de obesitascrisis in Nederland.’
Startpunt van de aflevering is de vraag hoe overgewicht ontstaat en waarom het doorgaans zo lastig is om af te vallen. ‘Van dikke mensen bestaat het beeld dat ze niet genoeg bewegen. We zijn op onderzoek uitgegaan om te kijken: is dat nu waar? Gaat ieder pondje daadwerkelijk door het mondje? Of kan overgewicht ook te maken hebben met bijvoorbeeld je genen of een medische afwijking?’ De antwoorden hoopt het wetenschapsprogramma te vinden bij wetenschappers als Liesbeth van Rossum, hoogleraar obesitas, en Gijs Goossens, die onderzoek doet naar waar vet wordt opgeslagen als je dikker wordt en wat afvallen betekent voor je spiermassa en verbranding.
Daarnaast zoomt het programma in op wat de consequenties zijn als mensen zelf de diabetesmedicijnen gaan bestellen. Heijnen: ‘Er zijn best veel bijwerkingen en bij sommige mensen werkt het middel niet. En als het wél werkt, moet je levenslang blijven spuiten om op gewicht te blijven. De meeste wetenschappers zeggen dan ook: gebruik het niet zonder begeleiding van een arts. Maar het is natuurlijk de vraag of je het gebruik tegen kunt houden. Dieetpillen bestaan al, en we zijn al heel lang op zoek naar het perfecte afslankmiddel. Misschien hebben we het nu gevonden.’