Hans van Wetering ,
De iconische vliegtuigmaatschappij Pan Am bestaat al lang niet meer, maar de mythe is nog steeds in de lucht.
Een stewardess van het dertig jaar geleden gecrashte Pan Am
Het was misschien wel de meest tot de verbeelding sprekende vliegtuigmaatschappij ooit: Pan American Airlines, Pan Am, met het wit-blauwe logo, stond in de jaren zestig voor moderniteit, voor de American way of life (‘If you fly with Pan Am it’s like Uncle Sam is your pilot’).
De maatschappij werd ook vereeuwigd in verschillende speelfilms, zoals Stanley Kubricks 2001: A Space Odyssey, in de vorm van de (fictieve) ‘Pan Am Space Clipper’. Het is deze Space Clipper die de achterzijde siert van het lidmaatschapskaartje van ‘Pan Am’s First Moon Flights Club’.
Dat zit zo. Het jaar was 1968, tijd van de Apollo-vluchten. Ruimtevaart was immens populair, zag ook Pan Am. Lidmaatschap van de Moon Flights Club gaf recht op een maanreis. Lidmaatschap gratis, ticketkosten niet inbegrepen, in het jaar 2000 zou het zover zijn. Aardige pr-stunt of niet, 93.000 mensen werden lid, waaronder Ronald Reagan en Walter Cronkite.
Het mocht niet zo zijn. In de jaren zeventig kwam Pan Am in de problemen (zie de voorliggende Arte-documentaire van vanavond), in 1991 volgde faillissement. Waarmee vanzelf ook een einde kwam aan haar ‘space-programme’. Dat je als clublid ooit nog naar de maan zult reizen, is onwaarschijnlijk.
Voor de hardhoofdigen onder ons: op internet staat zo’n lidmaatschapskaart te koop, voor 125 euro. Het is nummer 46559, uit 1969, inclusief de originele envelop en brief (‘Dear First Moon Traveler (…) When the first flight will take place is not yet known (…) Rates are likely to be sky high (…) We kindly request you to to have patience’).
Het postadres: Hans Zegveld, Irenelaan 8 in Alkmaar.
‘Ik was nog geen twintig,’ zegt Zegveld, ‘en gek van ruimtevaart. Op de radio hoorde ik Henk Terlingen, de ruimtevaartverslaggever, zeggen dat je een briefje kon schrijven als je graag naar de maan wilde. Dat deed ik, en vervolgens kreeg ik die lidmaatschapskaart toegestuurd. Die kaart dook onlangs op bij een grote opruiming. Een vriend zette het vervolgens te koop, maar ehm, nee, het loopt geen storm.’
