Op 9 oktober is het 45 jaar geleden dat Jacques Brel stierf. Singer-songwriter Beatrice van der Poel gedenkt die gelegenheid met een nieuwe cd/lp met zijn liedjes en een theatertournee.
Van der Poel is niet de eerste die zich aan Brel waagt, verre van.
‘Er zijn inmiddels bijna 9000 covers,’ zegt Dino Gibertoni van de site/database brelitude.net vanuit Bologna. Gibertino (57), werkzaam als bio-statisticus, speurt sinds 2006 naar Brel-covers.
‘Ik kocht een cd van Nina Simone, daarop stond toevallig een cover van ‘Ne me quitte pas’, misschien wel de mooiste uitvoering die bestaat. Ik was al Brel-fan, maar ik besefte ineens dat er iets is in de wereld van Jacques Brel dat nieuwe werelden kan openen, dat fascineerde me, en van het een kwam het ander.’
Elke vondst wordt in de database opgenomen.
Je kunt zoeken op taal, land, artiest en nummer, op hoe vaak een nummers werd gecovered in welke taal.
‘Ne me quitte pas’ staat op 1, natuurlijk (1650 keer), gevolgd door ‘Chanson des vieux amants’ (672) en ‘Amsterdam’ (614). Evenmin verrassend: Franstalige uitvoeringen voeren de lijst aan. Engels (1547), Duits (558) en Nederlands (421) volgen.
Aan Nederlandse vertolkers geen gebrek, meer dan vijftig landgenoten gingen Van der Poel voor (Gibertino: ‘ze staat in de database, erg mooi’).
De hele wereld zingt Brel: van Angola tot de Komoren, van Benin tot de Fiji-eilanden.
Er zijn Brel-uitvoeringen in het Russisch en Chinees, in Maleis, Vietnamees, Azerbeidzjaans. In tal van regionale talen ook en in Esperanto (17 uitvoeringen!).
De site is een mer à boire voor de Brel-liefhebber, die misschien ook niet wist dat Brel 235 keer in het Japans werd gecoverd (vijde taal, direct na Nederlands), iets dat volgens Gibertoni te maken heft met de populariteit van dance halls gewijd aan Franse muziek.
Intrigerend ook: de naam Nirvana in de database.
Het nummer waar de band zich aan vergreep, in een pauze tijdens een op With the Lights Out vastgelegde opnamesessie (op YouTube te bekijken: een melige bedoening, met een vals zingende Cobain op drums): ‘Le Moribund’.
Tenminste, of ze wisten dat ‘Seasons in the Sun’, de wereldhit van Terry Jackson in 1974, een Brel-cover was, staat niet vast. En ze waren de enigen niet, zegt Gibertoni, ‘er was zelfs een Canadese zanger, Jacques Amard, die het bestond om de Engelse tekst terug in het Frans te vertalen, inclusief nieuwe titel.’
De Nirvana-uitvoering is bepaald geen favoriet van hem, wat wel? Hij noemt Nina Simone, Scott Walker, een klezmerbandje genaamd Das Blaue Einhorn, ‘omdat het iets toevoegt.’
En wie weet wat de toekomst nog voor moois brengt, zegt Gibertoni, ‘de database zal blijven groeien, en in 2029 is het Brels 100e geboortedag, dat zal weer een nieuwe golf geven. Ja, Brel leeft voort.’