Als je op Schiphol door de security bent gegaan en in Lounge 2 omhoogkijkt, zul je een man in een klok de tijd zien aangeven. Elke minuut wist hij de wijzers en tekent ze opnieuw met wat verf op de juiste positie. De wijzers zien we scherp, terwijl de man erachter onscherp is, wat het effect vergroot dat hij zich in de klok bevindt.
Deze Schiphol Clock uit 2016 is het werk van ontwerper Maarten Baas. Al in 2009 ontwierp hij een serie klokken genaamd Real Time waarin in elke klok iemand de taak heeft de tijd handmatig aan te geven. Soms veegt diegene de wijzers uit en tekent ze opnieuw, en in andere gevallen reorganiseert die persoon wat confetti tot de wijzers goed staan. Tijd lijkt normaal gesproken een gegeven: tijd beweegt zich buiten ons altijd onverstoorbaar voort. Maar door de klokken van Baas ga je twijfelen aan de constructie van tijd en voelt het herhalende ervan beklemmend aan. Baas heeft overigens zelf vaak in die klokken gezeten: in opgenomen performances wiste hij wijzers en tekende ze weer, twaalf uur lang het klokje rond.
Het werk van Baas is opgenomen in collecties van onder andere het MoMA in New York en het Victoria and Albert Museum in Londen. Nu is er een solotentoonstelling in Museum Voorlinden met als titel It’s about time. Vanavond vertelt hij in Nooit Meer Slapen over die expositie, waarin een paar klokken uit zijn Real Time-serie zijn opgenomen, naast tal van andere werken.
Zoals nieuwe toevoegingen aan Clay, een serie die begon met meubilair gekneed uit felgekleurd klei met duidelijk zichtbare handafdrukken. De kleuren en de simpele vormen geven de stoelen, tafels of lampen iets kinderlijks. Dat is verdwenen in de nieuwe vijf stoelen in deze serie – zij zijn geheel zwart. Een ander verschil is hun metershoge rugleuningen, die in het museum bijna tot aan het plafond reiken. Die rugleuningen lijken uit te nodigen ze als sporten van een ladder te gebruiken om wellicht de hemel te bereiken.
Baas begon zijn carrière met Smoke in 2002. Voor dit afstudeerwerk aan de Design Academy Eindhoven verkoolde hij meubels met een gasbrander. Daarna fixeerde hij de zwartgeblakerde meubels met transparante epoxy waardoor ze weer stevig werden en niet uit elkaar vielen – zelfs weer functioneel werden. Een paar jaar later deed hij ditzelfde met beroemde designklassiekers zoals de Rietveldstoel, wat hem wereldwijde faam opleverde. Smoke speelt met het concept schoonheid, maar ook tijd speelt in deze serie een rol: waar de klokken in Baas’ Real Time-serie maar blijven doorgaan, legt hij in Smoke telkens het moment vast dat een meubelstuk verkoold is en vereeuwigt zo die staat van zijn van de objecten.