Wegbereider

Met zijn ontzagwekkende voorkomen, zijn geweldige acteertalent en doorzettingsvermogen dwong acteur Sidney Poitier (1927-2022) een prominentere plek af voor zwarte acteurs in Hollywood. Niet alleen was hij de eerste acteur van kleur die een Oscar won voor beste mannelijke hoofdrol (in 1964, in Lilies of the Field), Poitier was ook revolutionair omdat dat hij als een van de eerste zwarte acteurs ver weg bleef van stereotype rollen als ondergeschikte bedienden van witte hoofdrolspelers. Poitier speelde zélf de hoofdrol, hield daarmee de overwegend witte filmindustrie een spiegel voor, en liet zien hoe het anders kon en moest.

Poitier groeide op in armoede en beleefde het grootste deel van zijn jeugd op de Bahama’s. Op zijn vijftiende verhuisde hij naar de Verenigde Staten. Zijn eerste pogingen om het daar tot acteur te schoppen mislukten door zijn zware accent en ongeletterdheid. Maar de gedecideerde Poitier zette door: hij verbeterde zijn spel, verloor zijn accent en probeerde het opnieuw. Hij werd aangenomen bij het American Negro Theatre-gezelschap, waar hij speelde met onder anderen acteur en zanger Harry Belafonte. Poitier kwam uiteindelijk terecht in Hollywood, speelde veelal in films met een anti-racistische boodschap en groeide langzaam uit tot een van de belangrijkste Hollywoodsterren uit de jaren zestig en zeventig.

Hoewel Poitier dus te boek staat als een rolmodel dat de weg vrijmaakte voor hele generaties aspirerende zwarte acteurs (zoals Denzel Washington, met wie Poitier goed bevriend raakte), bestond er ook kritiek. Poitier zou volgens sommigen te veel in dienst staan van de witte gemeenschap, en te vaak de beschaafde zwarte man spelen die ‘de witte man moest helpen om zijn witte problemen op te lossen’, zoals een New York Times-artikel uit 1967 de kritiek omschreef.

Toch is het onmiskenbaar dat Poitiers invloed enorm was voor de zwarte gemeenschap. Zonder hem geen Denzel Washington, Laurence Fishburne of Whoopi Goldberg, acteurs die zich allen schatplichtig voelen aan Poitier en vol lof zijn over hem. Bij zijn overlijden vorig jaar op 94-jarige leeftijd zei Washington: ‘Hij opende deuren voor ons allemaal, deuren die al decennia lang op slot zaten.’