Hoffelijk, mededeelzaam en gedistingeerd. Zo maar wat kwalificaties die je op de Britse dirigent Sir John Eliot Gardiner kunt plakken. Deze maand werd hij tachtig. Een kroonjaar dat nog wat extra glans krijgt. Zo rond kerst mocht Gardiner op de koffie bij Koning Charles III voor een uitzonderlijk verzoek. Er viel sowieso genoeg te kletsen want beide mannen zijn verzot op klassieke muziek, tuinieren en duurzame landbouw. Op zaterdag 6 mei is Gardiner muzikale hoofdgast tijdens Charles’ kroning. Voorafgaand aan de plechtigheid voert hij samen met zijn Monteverdi Choir en English Baroque Soloists een feestelijk, twintig minuten durend concertprogramma uit.
Het zegt veel over de status van Gardiner. Een dirigent zonder overdreven spatjes die helemaal opgaat in zijn passie voor muziek en dat het liefst met iedereen wil delen. Het beeld van een charmant heerschap komt ook naar voren in de documentaire The Art of Conducting (2022). In het pittoreske Dorset bestiert Gardiner zijn eigen bio-boerderij, compleet met schapen en runderen. Liefdevol bekommert hij zich om zijn Franse Aubrac-runderen. ‘De arrogantste koeien die er zijn. Kijk naar hun ogen,’ grapt de dirigent minzaam.
Op zijn boerderij kan hij zich terugtrekken uit het hectische muziekcircus. Het landelijke leven aardt hem. Gardiner behoort tot de meestgevraagde dirigenten ter wereld. Voor authentieke uitvoeringen van oude muziek en barok richtte hij zijn eigen koor en orkest op, The Monteverdi Choir en de English Baroque Solists. Zijn koor leidt hij al bijna zestig jaar. Zijn muziekhonger hield niet op bij barok. In 1989 zag zijn Orchestre Révolutionnaire et Romantique het levenslicht, en verschenen partituren van Beethoven en Mendelssohn op de lessenaar. Hij toert niet alleen met zijn eigen orkesten; begin mei dirigeert Gardiner alle Brahms-symfonieën met het Concertgebouworkest.
Bach en Monteverdi zijn Gardiners grootste muziekliefdes. Met Monteverdi’s Mariavespers brak hij door bij een groot publiek. Bach hoort al een heel mensenleven bij hem. Naast zijn kinderkamer in Dorset hing namelijk het befaamde Bach-schilderij van Elias Haussmann. Tijdens de oorlog kregen zijn ouders dit portret in handen, omdat een huisvriend een veilig heenkomen voor het doek zocht na zijn vlucht uit nazi-Duitsland. Later zou het Haussmann-portret alsnog terugkeren naar Bach-stad Leipzig. Als kind was Gardiner mateloos gefascineerd door het Bach-schilderij. ‘Hoe kon zo’n streng kijkende man zulke levenslustige muziek schrijven?,’ lacht hij er nu om.