VPRO Gids 16

22 april t/m 28 april
Pagina 50 - ‘Níét doorgeven svp’

Níét doorgeven svp

Noor Spanjer ,

Worden oorlogstrauma’s van generatie op generatie doorgegeven? Hanneke Groenteman in gesprek met Boudewijn de Groot en zijn dochter Caya.

Het duurt vijf minuten voor de tranen vloeien, in de eerste aflevering van het drieluik Laat oorlog geen generaties duren, een samenwerking tussen EO en War Child. Presentator Hanneke Groenteman zit aan tafel bij zanger en liedjesschrijver Boudewijn de Groot en zijn dochter Caya, ze hebben het over het verlies van een moeder – van Boudewijns moeder in dit geval, die tijdens de oorlog samen met baby Boudewijn in een jappenkamp zat. Vlak voor het einde van de oorlog, Boudewijn was inmiddels twee, stierf ze.

‘Wat is de erfenis van dit verleden?’ vraagt Groenteman aan Caya. Een kernvraag van het programma, dat inzoomt op hoe oorlogstrauma’s van generatie op generatie worden doorgegeven. Caya houdt het niet droog als ze probeert te verwoorden hoe het moet zijn om een moeder verliezen, en even later wordt het gesprek nog spannender. Wat ‘intergenerationeel trauma’ precies is wordt tastbaar als Boudewijn vertelt dat hij er zelf als vader niet veel van bakte: hij verliet twee keer zijn gezin en voelde geen band met zijn eigen kinderen. Caya vult aan: ‘Ik heb als kind nooit gevoeld dat jij heel erg van je kinderen hield, van mij hield. Je was nooit blij als wij in het weekend bij jou kwamen.’ Het is een even pijnlijk als ontroerend gesprek; het feit dat vader en dochter nu zo gemoedelijk naast elkaar zitten en er samen over praten, lijkt in ieder geval een middel tegen het doorgeven van oorlogstrauma.

In de tweede aflevering (30 april) spreekt Groenteman met Debby Petter en dochter Sterre, die het hebben over het zwijgen van (groot)moeder Hélène Egger. Egger verloor als jong meisje bijna haar hele Joodse familie. Ondanks de warmte en veiligheid waarin Debby opgroeide, merkte ze ook dat haar moeder veel afstand had tot emoties. ‘Ze was een moeder die deed wat ze moest doen.’ In de slotaflevering zit Groenteman aan tafel bij de Afghaanse activiste Kamela Hamidy en dochter Morvarid: een actueler, ietwat moeizamer maar minstens zo belangrijk gesprek.