De moderne mens heeft veel aan zijn hoofd. Als de bovenkamer overvol raakt kan muziek heilzaam zijn. Met welluidende pianoklanken kom je al een heel eind. De grauwsluier van alledag vervliegt en gedachten ordenen zich. In het verleden kruidden de grote klassieke componisten hun magische toonladders met peper en zout. Een heel leger aan eigentijdse neoklassieke toondichters en pianisten denkt daar anders over. De gestroomlijnde ervaring van schoonheid staat voorop, waarbij de muziek tot de uiterste tonale essentie wordt teruggebracht. Duister klankkleurenspel of al te ingewikkelde passages worden vermeden. De neoklassieke zoethouder excelleert in kalmerende, filmische muziek die perfect kan dienen als serene soundtrack bij je dagelijkse beslommeringen. Inmiddels hebben neoklassieke componisten een popheldenstatus bereikt, met miljoenen streams, uitverkochte concerten en platina albums. In de Duitse documentaire The Sound Weavers, vanavond in Het uur van de wolf, worden vier neoklassieke toppers voorgesteld.
Klanktapijtwevers
Neoklassiek scoort. ‘The Sound Weavers’ ontrafelt de aantrekkingskracht van eigentijdse klavierdichters als Ludovico Einaudi en Joep Beving.
De Amsterdamse componist Joep Beving heeft een prominente rol in de documentaire. Prachtig zijn de opnames van klavierreus Beving achter zijn piano in een voetgangerstunnel. Maar hij treedt ook op in een volgepakte Berlijnse Passionskirche. Een publiek met mondkapjes luistert ademloos toe. Beving brak door met zijn zelf uitgebrachte album Solipsism (2015) dat in ijltempo duizenden streams aantikte. Als veertiger herontdekte Beving de piano. Met eenvoudige, lieflijke pianomelodieën verjoeg hij zijn eigen artistieke burn-out, en betovert hij inmiddels een miljoenenpubliek. ‘Internet en de streaming platforms hebben mijn carrière mogelijk gemaakt,’ geeft hij volmondig toe in de documentaire.
De neoklassieke hype startte bij de Italiaan Ludovico Einaudi. Uiterst relaxt biedt hij de documentairemakers een kijkje in de keuken van zijn riante villa annex studio in Piemonte. Naast het componeren van zijn introspectieve pianoamuses vindt Einaudi zelf vooral rust als hij planten tekent.
Neoklassieke componisten bedienen hun fans met zeer opvallende videoclips. Einaudi voert zijn Elegy for the Arctic uit, ronddrijvend op een plateau tussen de ijsschotsen van de Noordelijke IJszee. Het desolate IJslandse landschap bij zonsondergang is weer het gelikte clipdecor voor Poolse pianist Hania Rani. In haar dromerige klanktapijtjes hoor je speelse knipogen naar de jazz en popmuziek. Rani vat het neoklassieke idioom treffend samen: ‘Het zet je niet aan het denken, het schakelt je denken uit.’
Meer breinwerk vergen de experimentele composities van Hauschka, alias Volker Bertelmann. De Duitser verwierf faam met zijn prikkelende performances en is inmiddels een veelgevraagd filmcomponist. Schitterend moment in de documentaire is Bertelmanns strooptocht in een gereedschapswinkel, op zoek naar de juiste schroefjes voor tussen de pianosnaren. In een fabrieksgarage gaat hij vervolgens heerlijk te keer op zijn prepared piano. Met avontuurlijke musici als Hauschka heeft de neoklassiek toekomst.