Schilder en beeldhouwer Rosa Bonheur (1822-1899) kon leven van de verkoop van haar werk en was de eerste vrouw die in 1859 werd bevorderd tot Officier in het Legioen van Eer (de hoogste Franse onderscheiding). De documentaireserie Secrets d’histoire van TV5 Monde wijdt vanavond een aflevering aan Bonheur, die haar liefde voor dieren vertaalde naar enorme schilderijen.
Rosa Bonheur, la fée des animaux wordt gepresenteerd door de gelauwerde journalist Stéphane Bern, die onder meer haar kasteel Château de By (tegenwoordig een museum) net buiten Parijs bezoekt. Biografen en kunsthistorici vertellen over Bonheurs kleurrijke leven en de belangrijkste momenten daaruit worden nagespeeld door acteurs.
Bonheurs vader, een schilder, runde in Parijs een privé-kunstacademie waar hij al zijn kinderen, zoons én dochters, de knepen van het vak leerde. In 1841 kreeg de negentienjarige Bonheur de kans om te exposeren op de prestigieuze Salon de Paris. Haar naturalistische schilderij van konijnen en een tekening van geiten en schapen benamen critici de adem.
Kunsthistoricus Mariëlle Lassche: ‘Alles wat ze deed, zoals schilderen op groot formaat, was niet wat een vrouw behoorde te doen. Ze werd in kunstkringen geaccepteerd, maar na haar dood werden een aantal van haar werken toegeschreven aan mannelijke collega’s, omdat men niet geloofde dat een vrouw in staat was tot het creëren van kunst.’ In 1848 krijgt Bonheur een Gouden Medaille van de Salon en een prestigieuze opdracht van de Franse staat, wat resulteert in haar beroemdste schilderij Ploegen in de Nivernais. Hierna kruist ze paden met onder anderen haar Britse fan Koningin Victoria en de beroemde Amerikaanse avonturier Buffalo Bill.
Bij het grote publiek werd Bonheur, die nooit trouwde en vrouwelijke levenspartners had, na haar dood vergeten. Maar het tij lijkt te keren: vorig jaar was er onder meer een overzichtstentoonstelling van haar werk te zien in Musée d’Orsay in Parijs. Lassche: ‘In de afgelopen decennia zijn veel vrouwelijke kunstenaars zoals Rosa Bonheur herontdekt en bestudeerd. Tegenwoordig eert Frankrijk haar als de grootste dierenschilder van de negentiende eeuw én als een icoon van de vrouwenemancipatie.’