In een aflevering van Mondo in 2020 noemde schrijver en filmmaker Marion Bloem (1952) Multatuli de allerbeste schrijver van de Nederlandse literatuur, onder andere vanwege zijn rebelsheid. Bloem: ‘Hoewel ze er niet in stonden zag ik in Max Havelaar de familieverhalen van mijn ouders, grootouders, ooms en tantes. Het is alsof Droogstoppel, makelaar in koffie, uit een container vol papierafval de verhalen pikte waarvan hij dacht dat ze interessant zouden zijn voor de witte Nederlander. Ik nam mezelf voor op een dag de ontbrekende Indische verhalen te vertellen en de gaten van Max Havelaar in te vullen.’
De ontbrekende verhalen
Schrijver Marion Bloem ontvangt de Constantijn Huygensprijs 2022.
Zo geschiedde. Als tweedegeneratie Indische Nederlander verwerkte ze al schrijvend haar postkoloniale ‘rugzakje’. Met haar verhalen over Nederlands-Indië bestrijdt ze al schrijvend de onwetendheid en romantisering van de geschiedenis, vaak met een autobiografische noot. Ze won daarvoor de Constantijn Huygensprijs 2022, die op 12 februari wordt uitgereikt. De jury roemt haar ‘persoonlijke, originele en meeslepende oeuvre’ en haar ‘grote maatschappelijke betrokkenheid’.
Haar doorbraakroman Geen gewoon Indisch meisje (1983), over het verscheurde geweten van een Indisch meisje in Nederland, mogen we gerust een klassieker noemen. De ik-persoon is in tweeën gedeeld: Sonja en Zon. Sonja wil zich aanpassen aan haar Nederlandse omgeving; Zon is rebels en ziet de pogingen van Sonja erbij te horen als zelfverloochening.
Bloems meest recente boek is het lijvige Indo (2020), waarin ze verdergaat op dezelfde thema's, maar dit keer expliciet biografisch. Aan de hand van haar familiegeschiedenis onderzoekt ze wat het betekent om ‘Indo’ te zijn in Nederland. Opgroeiend in Arnhem werd thuis weinig over haar achtergrond gesproken – ‘dat niemand daarin geïnteresseerd was hadden mijn ouders al snel na aankomst geleerd’ – maar de laatste jaren is identiteit juist een alomtegenwoordig thema, ziet Bloem.
Deze maand verschijnt Bloems nieuwe roman Meisjes uit het dorp. Hierin blikt de zeventigjarige Ramona terug op haar jeugd in Nederland. Er was zusterliefde, meisjesvriendschap en flowerpower, maar het was ook een periode waarin haar ouders ‘zich soms afvroegen of hun vlucht van Indonesië naar Nederland in de jaren vijftig wel de juiste keuze was geweest’.