VPRO Gids 52

24 december t/m 6 januari
Pagina 88 - ‘Het vredesoffer van Margrete’

Het vredesoffer van Margrete

Alex Mazereeuw ,

Deense miniserie over koningin Margrete, die haar vredesvisie ziet botsten met nationalisme en (haar) eigenbelang.

We schrijven 1402. De Deense koningin Margrete lijkt voor vrede te hebben gezorgd tussen Noorwegen, Zweden en Denemarken – voor het eerst in de geschiedenis. Natuurlijk wordt er voortdurend getornd aan die vrede, maar Margrete lijkt zelfs de meest nationalistische heethoofden redelijk bij elkaar te kunnen houden in een vreedzame unie.

Dan ontvangt de koningin verontrustend nieuws. Een jonge man beweert dat hij koning Olaf is, haar dood gewaande zoon, die vijftien jaar daarvoor zou zijn gestorven. Omdat de koningin niet aanwezig was bij zijn dood, klinkt zijn verhaal voor haar niet geheel onlogisch. De vreemdeling zegt dat hij vijftien jaar lang gevangengehouden werd in Duitsland, maar nu terug is om aanspraak te maken op de troon, waarmee de stabiliteit direct in gevaar komt. Of hij écht haar zoon is, blijft onduidelijk.

De driedelige serie Margrete: Queen of the North baseert zich op het verhaal van ‘den Falske Oluf’, die zich in 1402 daadwerkelijk voordeed als Olaf II. Omdat deze Olaf heel erg leek op de eerste koning Olaf, geloofden veel onderdanen dat hij het écht was. Wat zijn verhaal versterkte, is dat veel mensen überhaupt niet geloofden dat Olaf echt dood was, maar dat hij was vergiftigd door zijn moeder, zodat zij de troon kon overnemen (complottheorieën waren ook in de middeleeuwen niet ver weg).

Margrete werd in Denemarken uitgebracht als speelfilm, maar is bij ons omgevormd tot driedelige miniserie. Voor de productie werden in ieder geval niet op kosten bespaard, want de film had het hoogste budget uit de Deense filmgeschiedenis. De regie was in handen van Charlotte Sieling, die eerder meewerkte aan serieklassiekers The Killing en The Bridge. Sieling richt zich hier voornamelijk op het voortdurende spanningsveld tussen vrede (waarvoor Margrete zich inzet), en het nationalisme en individualisme waardoor haar tegenstanders gedreven worden. Margrete is geen biografie over het hele leven van de koningin, maar speelt zich af tijdens een periode van enkele weken. 

Margrete wordt ingetogen gespeeld door de Deense steractrice Trine Dyrholm (Queen of Hearts). In een interview met PopMatters benadrukte de actrice eerder dat de thema’s van de serie breder zijn dan alleen een verhaal over een moeder en zoon. ‘Dit verhaal gaat over een vrouw die een visie had voor vrede, maar haar eigen zoon misschien wel moest opofferen voor dit hogere doel. Het is een metafoor voor individualisme, en hoe we niet kunnen overleven wanneer we te nationalistisch zijn.’ In dit oerdegelijke historische drama worden die thema’s goed invoelbaar gemaakt, vooral door die geweldige hoofdrol van Dyrholm.