Aksiekoep

Eindeloos touperen. Tientallen krulspelden inrollen, en dan onder de droogkap. Of juist een halve dag experimenteren met toners om de juiste kleur ‘punkerig paars’ te creëren. Vele uren in een mensenleven worden besteed aan het wassen, stylen, scheren, knippen, verven en versieren van haar.

Ook Andere tijden-regisseur Susanne Linssen keek nog eens extra kritisch in de spiegel voordat ze op pad ging om opnames te maken bij verschillende kapsalons. Zo bezocht ze een afrokapper en de kleurrijke kapper Tootje, die naast Danny en Johan Cruijff ook de halve Amsterdamse hoerenbuurt onder de schaar nam. Wat zouden deze haargoeroes van háár ‘out-of-bed’-krullencoupe vinden?

De sliertjes keratine die uit onze hoofdhuid groeien zijn fragiel en voelen intiem. Dat de kappersstoel de plek is om op krachten te komen, bewijst deze aflevering over haarmode. Linssen: ‘Natuurlijk doken we de archieven in voor typisch Andere tijden-materiaal – beelden van een speciale knipdag voor roodharigen op een landdag, de bassist van The Outsiders die zijn lange manen in de jaren zeventig liet kappen door een dameskapper. Toch kent de aflevering ook een wat serieuzere verhaallijn. Haar is een eeuwenoud symbool van protest. Vanaf de jaren zestig werd lang haar bij mannen, of een afro een uiting van verzet tegen burgerlijke conventies of onderdrukking. Tegenwoordig knippen mensen hun haren af uit solidariteit met de vrouwen in Iran.’

Ook het persoonlijke verhaal van presentator Astrid Sy (1987) zit in de vijftig minuten durende special gevlochten. Als kind wilde ze het liefst lang, blond, steil haar. Rolmodellen met kroeshaar waren er weinig. Linssen: ‘We duiken in de wortels van de emancipatie van ‘natural black hair’ in Nederland. Zo bezochten we het Rotterdamse Wereldmuseum om een boek met een enorme variatie aan haarvormsamples in te zien. Het is pijnlijk om op terug te kijken, maar antropologen baseerden er rassentheorieën op. Ook onderzoeken we hoe de eerste afrosalons in Nederland zijn ontstaan, en filmden we bij een van de eerste in de Bijlmer. De dochter van de eerste eigenaar George draagt het haar tegenwoordig ‘gestraight’, terwijl haar dochter, ook in het kappersvak, juist voor een enorme bos krullen kiest. Haarmode is een golfbeweging.’  

De kracht van een coupe zit, zo laat Andere tijden zien, vooral in subversieve en originele manieren van omgaan met haar. ‘Als je haar maar goed zit’, voel je je zelfverzekerder, zo weet ook Linssen. Na een bezoek aan een geniale krullenkapper voelde ze zich eens zo strijdvaardig, dat ze spontaan een fotootje van haar kapsel naar vriendinnen stuurde. ‘Nobody puts Baby in the corner,’ schreef ze erbij – een verwijzing naar krullenbol ‘Baby’ uit Dirty Dancing.

Dus keek ze nog eens extra kritisch in de spiegel. Zou ze haar haar nog even snel laten knippen, stylen of föhnen voordat ze de kappers uit de aflevering van vanavond onder ogen zou komen? Ze haalde haar schouders op, en liep de deur uit zoals altijd: ongekamd.