‘Als voetbal kunst kan zijn, dan hoort deze actie thuis in de eregalerij van een internationaal topmuseum. Het is poetry in motion.’ Niemand kan lofuitingen zo mooi opdienen als Andere tijden sport-presentator Tom Egbers. In de openingsminuten van Het meesterwerk van Dennis Bergkamp – de eerste van drie specials in aanloop naar het WK Voetbal – loopt Egbers met een schilderij in zijn handen richting het Rijksmuseum. Daarop: de fabuleuze aanname van Dennis Bergkamp, vlak voor zijn goal in de kwartfinale van het WK in 1998. U weet wel, dat ene doelpunt van DENNIS BERGKAMP, DENNIS BERGKAMP, DENNIS BERGKAMP, dat alleen al door het fanatieke commentaar van Jack van Gelder een plekje vergaarde in de Nederlandse geschiedenis.
Het doelpunt is – dixit Egbers – ‘De nachtwacht van Bergkamp’. In de aflevering zien we hoe de schetsen van Bergkamps meesterwerk vorm kregen. Beginnen die schetsen in de Amsterdamse wijk Bos en Lommer, waar Bergkamp werd geboren en dagelijks op straat voetbalde? Of beginnen die schetsen op het strand, waar Bergkamps vader hem op één schoen en één blote voet laat spelen, om zijn coördinatie beter onder controle te houden? Of zien we die schetsen in zijn stille connectie met Frank de Boer, die de wonderschone assist verzorgde?
Waarschijnlijk is het een combinatie van dit alles, waarbij de goal van Bergkamp in de uitzending voortdurend wordt behandeld als een opzichzelfstaand kunstwerk. De mooiste analyse komt van de Engelse schrijver David Winner, die samen met Jaap Visser de biografie van Bergkamp schreef. Volgens Winner staat Bergkamp symbool voor ‘de Nederlander’, een pionier die eindeloos veel potentie ziet in het concept ‘ruimte’: ‘Nederlanders zien ruimte altijd als een kneedbaar product. Een mogelijkheid.’ Guus Hiddink trekt liever de vergelijking met een balletdanser; Bergkamp is volgens hem meer artiest dan voetballer.
Bergkamp zag de ruimte, kneedde die naar eigen inzicht en maakte er een kunstwerk voor de eeuwigheid van. De kunstenaar komt zelf niet aan het woord in de uitzending, omdat hij er volgens Egbers ‘in woord of gebaar niets meer aan toe te voegen had’. Misschien maar beter ook. De beste kunstenaars horen altijd te zwijgen over de betekenis van hun kunst. Het kunstwerk vertelt het verhaal.