‘Fijne verjaardag’, ‘bon anniversaire’, ‘buon compleanno’ en ‘hanky panky Shanghai’. De verschillende variaties op ‘Happy Birthday’ klinken misschien onschuldig, maar zijn dat niet allemaal. Met name ‘Hanky Panky Shanghai’ wordt door Oost- en Zuid-Aziatische Nederlanders als ontzettend kwetsend en racistisch ervaren.
Niet alleen het liedje, dat bestaat uit onzinwoorden die niet eens uit het Chinees komen, maar ook de gebaren die worden gemaakt zijn kwetsend. Kinderen plaatsen hun handen tegen elkaar terwijl ze vlugge buigbewegingen maken, of ze trekken hun ogen tot spleetjes. Het wordt meestal als grappig of leuk gezien.
Sinds de coronapandemie is geweld en racisme tegenover Aziaten alleen maar toegenomen. Dit is deels te wijten aan hoe Covid-19 tijdens de crisis als ‘Chinees virus’ werd bestempeld. Uit de verhalen die mensen delen op social media blijkt dat mensen met een Aziatische afkomst extra werden vermeden op het werk, in de trein of in de supermarkt.
Toen er in 2021 bij drie massagesalons in het Amerikaanse Atlanta een schietpartij had plaatsgevonden waarbij zes Aziatische vrouwen om het leven kwamen, werd over de hele wereld een serie protesten georganiseerd met als doel het geweld jegens mensen van Aziatische komaf tegen te gaan. Ook in Nederland vonden tussen april en maart 2021 demonstraties plaats.
Maar de pandemie heeft mensen ook opnieuw aan het denken gezet over het racisme dat al bestond. Zo wordt ‘Hanky Panky Shanghai’ nog steeds op Nederlandse basisscholen gezongen. En hoe normaal is het om regelmatig terloops opmerkingen als ‘sambal bij’ of ‘chinezen eten hond’ te maken? In hoeverre kan dat nog door de beugel?
Roosmarijn Wind, geboren in Zuid-Korea en opgevoed door Nederlandse ouders, heeft er genoeg van. Ook zij heeft al jaren te maken met, bewust of onbewust, racisme. Toen zij de kans kreeg om een documentaire te maken over haar ervaringen greep ze deze aan. In Hanky Panky Goodbye zoekt ze uit of het racisme tegenover Aziaten te stoppen valt. Ze deelt ervaringen uit haar jeugd en gaat in gesprek met een psycholoog.