Warmtefront

De klimaatopwarming gaat op Groenland twee tot drie keer sneller dan in de rest van de wereld. In de westelijke stad Ilulissat, een plaats met zo’n vijfduizend inwoners, onderzoekt Frontlinie in de aflevering ‘De ijsmoord’ wat het smelten van de ijskap betekent voor de bewoners. Programmamaker Bram Vermeulen spreekt onder anderen met de burgemeester, die best blij is met klimaatverandering: ‘Door het smeltende ijs hoef je maar een net uit te gooien vlak buiten de kust en je hebt al een dikke kabeljauw te pakken. Vissers kunnen met hun vangst wel drieduizend euro per dag verdienen.’ Ook is het toerisme de afgelopen jaren enorm toegenomen. ‘Hoe meer beelden er in de media verschijnen van de prachtige ijskap die aan het smelten is, hoe meer toeristen er komen om nog een plaatje te schieten voordat het te laat is. Ook een Netflix-serie als Borgen en de berichten dat Trump Groenland wil kopen, zorgen voor groeiende bezoekersaantallen. Het is zelfs de bedoeling dat er in 2025 een rechtstreekse vlucht vanuit Amsterdam naar Groenland gaat.’

Als Vermeulen dieper doordringt in de gemeenschap, blijkt er een heel andere kant van het verhaal te zijn. Een kant die een stuk minder rooskleurig is. ‘Al jarenlang zijn er enorme sociale problemen: hoge zelfmoordcijfers, veel huiselijk geweld, depressie, alcoholmisbruik.’ De voormalige premier van Groenland vertelt aan Vermeulen dat die problemen zijn ontstaan nadat Groenland in 1953 onderdeel werd van Denemarken. ‘De Denen wilden Groenland, in hun eigen woorden, vooruitbrengen. Maar de Groenlanders voelden zich behandeld als tweederangsburgers.

De voormalig premier wil nu dat er een waarheidscommissie wordt ingesteld, net als in Zuid-Afrika, om te onderzoeken welke mensenrechtenschendingen er hebben plaatsgevonden.’ Klimaatverandering zorgt ervoor dat de problemen in de samenleving nog sneller groeien. ‘Mensen raken hun inkomstenbronnen kwijt. Ik spreek een Inuit die zijn veertig sledehonden al maanden aan de ketting heeft liggen, wachtend op de winter. Zijn leven is drastisch veranderd.’

Vermeulen weet op een bijzondere manier door te dringen in de achterstandswijken van Ilulissat. ‘Ik loop mee met een agent die onderzoek doet naar een lugubere moordzaak: op de vuilstort werd een been gevonden. Die moord heeft het hele dorp angstig gemaakt en illustreert het toenemende geweld. Door de uitzichtloosheid krijgen mensen een steeds korter lontje en stijgen de moordcijfers. Overigens is de ontknoping van de moord heel bizar – meer zeg ik daar nu niet over.’