Danny aan de bal

Op ruim een half uur rijden van Doha, de hoofdstad van Qatar, is de afgelopen jaren het gloednieuwe Al Bayt-stadion gebouwd. Hier speelt op dinsdag 29 november het Nederlands elftal zijn eerste poulewedstrijd, tegen gastland Qatar. Het stadion, waar zestigduizend toeschouwers in passen, heeft de vorm gekregen van een bedoeïenentent. Het was begin vorig jaar dat mensenrechtenorganisatie Amnesty International rapporteerde dat honderd arbeiders die meebouwden aan juist dit stadion zeven maanden lang niet uitbetaald hebben gekregen.

In de driedelige serie In de schaduw van het WK richt Danny Ghosen zijn aandacht op het grote ongemak waarmee het sportevenement in Qatar al sinds de toewijzing in 2013 wordt omgeven. Met collega-journalisten praat hij over de morele dilemma’s ten aanzien van de verslaggeving over het toernooi. Ook probeert hij spelers van het Nederlands elftal te spreken te krijgen, ondanks de wens van voetbalbond KNVB om hen van politieke vragen te vrijwaren. Tot slot reist hij naar Nepal, grootleverancier van arbeidsmigranten aan niet alleen Qatar, maar ook de andere Golfstaten, om teruggekeerde arbeiders te spreken, maar ook met nabestaanden van werkers die stierven.

Hoeveel arbeidsmigranten zijn omgekomen tijdens de bouw van de stadions in Qatar, een land dat net zoveel inwoners heeft als Noord-Brabant, is nog altijd onduidelijk. In de Britse pers is gesproken over duizenden sterfgevallen door de enorme zomerhitte in het land, maar betrouwbare cijfers zijn schaars.

Wat in elk geval zo is, is dat de afgelopen jaren flink wat verbeterd is aan de arbeidsomstandigheden in Qatar. Dat beweert niet alleen de Nederlandse vakbond FNV, maar ook de International Labour Organisation (ILO) van de Verenigde Naties. Sinds 2017 werkt Qatar samen met de ILO om het leven van de vele honderdduizenden arbeidsmigranten aangenamer te maken. Ook na het WK gaat die samenwerking door. Het buiten in de hitte werken, is aan striktere temperatuurlimieten gebonden. Arbeidsmigranten mogen nu zonder toestemming van hun werkgever van baan wisselen of het land weer verlaten. Ook wordt strenger toegezien op het tijdig uitbetalen van salarissen.

Daarmee lijkt het beruchte kafala-systeem, dat ook de andere Golfstaten hanteren, ontmanteld. Binnen dit systeem heeft de kafeel, de werkgever, grote macht over de arbeidsmigrant. Deze kan bepalen of diens visum verlengd wordt en zelfs tijdelijk diens paspoort innemen. De grote vraag die rest: zullen de regels worden gehandhaafd?