De drie komende parlementaire enquêtes in de nabije toekomst over corona, de kindertoeslagenaffaire en gaswinning zullen veel stof doen opwaaien. En ze zullen helaas nieuwe zorgen om onze Nederlandse samenleving hoogstwaarschijnlijk niet sussen.
Deze zomer zal OVT bij ouderen bellen doen rinkelen en laat het jongeren horen dat het vroeger echt niet allemaal beter was. Vorige week rakelde het geschiedenisprogramma de collectieve verontwaardiging over de miljoenen zinloos opgegaan in scheepsbouwer RSV op, vandaag brengt het de ontzetting over de parallelle, oncontroleerbare wereld die zich openbaarde tijdens de IRT-enquête in herinnering. Volgende week gaat het over de ontluistering over schaduwboekhoudingen van aannemers en de blootgelegde corruptie tijdens de Bouwfraude-enquête en later wordt opnieuw stilgestaan bij de grote tragedie van Srebrenica begin deze eeuw.
De naoorlogse enquêtes werden voor veel Nederlanders de eerste zichtbare confrontatie met de ondervraagde kopstukken. Zoals de havenbaronnen van Rijn-Schelde-Verolme, die op de televisie door onze parlementariërs nog beleefd, maar beslist te kijk werden gezet. Deze week in de vierde aflevering gaat het dus over de parlementaire enquête naar de opsporingsmethoden van het Interregionaal Recherche Team (1994-1996). Zware criminaliteit was nog een nieuw fenomeen in de tijd van Klaas Bruinsma en zijn voor Nederland ongekend grote drugsimperium. Dat vroeg toen ook om een nieuwe aanpak en moderne opsporingsmethoden. Een aanpak die eindigde in een, volgens voorzitter van Traa, gróte crisis, waarbij de top van het Openbaar Ministerie en de politie er ordinair ruziënd een enorme puinhoop van hadden gemaakt. Want dat uiteindelijk miljoenen betaald door de overheid voor doorgesluisde drugs, gevaarlijke infiltraties en een ogenschijnlijk machteloos toekijkend Openbaar Ministerie niet de oplossing waren, werd pijnlijk duidelijk.
En de dwingende aanbevelingen toen gedaan door de enquêtecommissie van Van Traa, zijn die ook opgevolgd? Hebben die iets opgeleverd? Zijn er zinvolle consequenties geweest en daardoor een efficiëntere aanpak van de nieuwe generatie zware criminelen? Zijn er ook na een paar afleveringen in deze serie terugkerende patronen geopenbaard in de verschillende enquêtes die OVT’s gespreksgasten herkennen? Vandaag zijn dat journalist en misdaadkenner Bart Middelburg, oud-minister Andre Rouvoet, die als jong parlementslid lid van die enquêtecommissie was en oud-minister van Justitie Winnie Sorgdrager.