VPRO Gids 28

9 juli t/m 22 juli
Pagina 73 - ‘Onvoorstelbaar stoer’

Onvoorstelbaar stoer

Cecile Elffers ,

De vrouwelijke journalisten in de documentaire Writing with Fire laten zich niet tegenhouden door hun belabberde positie in de Indiase samenleving.

Meera Devi

‘Ik zie de journalistiek als de essentie van democratie,’ zegt Meera Devi. Zij is een van de ‘onaanraakbaren’, de helemaal onderaan de kastenladder staande Dalits in India. Maar Meera laat zich niets gelegen liggen aan haar matige startpositie in het leven. Ook al moest ze al op haar veertiende trouwen en wilde haar echtgenoot eigenlijk dat ze thuisbleef, toch voltooide ze een studie politicologie en werd ze verslaggever bij Khabar Lahariya (‘Nieuwsgolf’). Dit is het eerste volledig door (Dalit-)vrouwen gerunde nieuwsmedium van India. Khabar Lahariya begon in 2002 in de streek Uttar Pradesh als papieren krant, in 2013 kwam er een website bij en in 2016 een YouTubekanaal plus sociale media.

Deze digitaliseringsslag vormt het startpunt van de dit jaar voor een Oscar genomineerde documentaire Writing with Fire (we schreven er eerder over bij de uitzending op 16 januari op Canvas), die de vrouwen van Khabar Lahariya portretteert bij hun werk. Hun redactieruimte is niet meer dan een opslagkamer vol emmers en plastic vaten, waar de reporters op de grond zittend hun eerste mobiele telefoons aangereikt krijgen. ‘Ik heb nog nooit een mobiele telefoon gebruikt,’ zegt de schuchtere Shyamkali. Later blijkt Suneeta, een ware sterverslaggever, thuis niet eens elektriciteit te hebben.

Des te ontzagwekkender is het om te zien hoe de vrouwen in deze spartaanse omstandigheden en met hevige tegenwerking onverstoorbaar hun journalistieke werk doen en zo misstanden aankaarten. Zoals illegale mijnbouw, seksueel geweld, gebrekkige riolering en onderlinge religieuze vijandigheid. Die laatste wordt door de politiek aangewakkerd om het vooral niet over echte problemen zoals corruptie en werkloosheid te hoeven hebben: iets wat Meera, die in de loop van de film hoofdredacteur wordt, haarfijn blootlegt.

Suneeta zwaait aan het eind van de film af: ze wil niet trouwen, maar ze moet wel. Gelukkig lezen we in de aftiteling dat ze naderhand weer heeft kunnen terugkeren in haar baan. Er is nog een lange weg te gaan voor vrouwen in India, zoveel is duidelijk. Maar aan de onvoorstelbaar stoere redactie van Khabar Lahariya zal het in elk geval niet liggen.