‘De hardste denker over de zachtste onderwerpen’, zo werd journalist en schrijver Lynn Berger (38) eens getypeerd door collega Marja Pruis. Berger, vannacht te gast in Nooit meer slapen, studeerde en promoveerde aan Columbia University in New York. Sinds 2013 is ze journalist voor De Correspondent, sinds 2020 als correspondent Zorgzaamheid. In 2019 verscheen haar boek De tweede, over het zijn en krijgen van een tweede kind. Daarin tackelde ze hardnekkige misverstanden over eerste en tweede kinderen, zoals: ‘eerste kinderen zijn bazig, tweede rebels’. Of: ‘enig kinderen zijn zielig, twee kinderen krijgen is gezond’.
Nu, drie jaar later, verschijnt haar boek Zorg waarin Berger zorg beschrijft als de ‘drijvende kracht van de samenleving’ en zich buigt over de vraag: als zorg zo belangrijk is, waarom hebben we er dan zo weinig aandacht voor? Die reflectie begon in het ziekenhuis, waar Berger beland was met een bacteriële infectie aan haar voet. Ze zag hoe overbelast de verpleegkundigen waren, die moesten reageren op piepjes van patiënten, en hoe onzichtbaar hun onmisbare werk. ‘Wat elke dag gebeurt,’ zo citeert ze de Franse filosoof Maurice Blanchot, ‘wordt niet waargenomen, in de zin dat we er altijd langs kijken.’ Maar tijdens de pandemie drong opeens het besef door hoe cruciaal zorg is. ‘Ineens was het heel duidelijk,’ schrijft Berger: ‘zorg mag dan alledaags en alomtegenwoordig zijn, dat maakt het nog niet vanzelfsprekend. Zorg is kwetsbaar en niet eindeloos voorradig.’
Tegelijk liet de coronacrisis volgens Berger zien hoe nauw alle vormen van zorg met elkaar verbonden zijn. ‘Als de professionele zorg vastloopt, lopen uiteindelijk álle vormen van zorg vast, óók de huis-tuin-en-keukenzorg in gezinnen, onder vrienden, in de buurt.’ Nu de crisis wegebt is het probleem niet voorbij, betoogt Berger. Er is een tekort aan mensen die professioneel willen zorgen, terwijl de vraag naar zorg alleen maar zal toenemen. ‘Zo stevenen we af op een zorginfarct dat iedereen raakt.’ Gelukkig ziet Berger ook een uitweg: een paradigmaverschuiving, een nieuwe blik op mens en zorg, waarvan ze in haar boek de contouren schetst.