Forum

Brieven kunnen worden geredigeerd c.q. ingekort. Over (niet-)plaatsing wordt niet gecorrespondeerd.

Het mag dan wel zo zijn dat de Bataafse opstandelingenleider Gaius Julius Civilis heette, zijn naam in de titel van Rembrandts schilderij dat u toont in Etalage van 12 september (VPRO Gids #36, p. 82) is Claudius Civilis.

SANDER SITTIG

De leukste humor is de humor die door (bijna) niemand wordt opgemerkt. In VPRO Gids #36 ('Bruegel met stroop', p. 22) wordt kunsthistoricus en prentenexpert Maarten Bassens een Vlaamse 'krentenexpert' genoemd. Extra leuk omdat het begin van het artikel een hoog pannenkoekgehalte heeft.

MART DE RAS, DE MEERN

Veel dank voor de aandacht rond Andrei Tarkovski in VPRO Gids #37. Zijn films maakten op mij als jonge kunstacademiestudent grote indruk. Ze gaven me het gevoel eindelijk een begrijpende vriend in de hoge en lage kunsten gevonden te hebben. Alleen het foto bijschrift (p. 20/21) klopt mijns inziens niet. Tarkovski is hier niet op de set van De spiegel, maar meet met zijn deskundig filmoog het licht voor zijn allerlaatste film, Het offer, in Zweden gedraaid. De foto die jullie gebruiken is vlak voor zijn overlijden in 1986 genomen. 

FRITS MARNIX WOUDSTRA, AMSTERDAM

In 'Forum' #36 schrijft Jean-Jaques Suurmond over de Four Horsemen en het bloedvergieten door atheïstische dictatoren in de twintigste eeuw. Hij rekent daar ook Hitler toe. Dat is feitelijk problematisch. Hitler groeide op in een rooms-katholiek gezin en heeft dat geloof nooit afgezworen. Het naziregime was niet atheïstisch en hoewel het zeker niet bol stond van christelijk vertoon, waren er diverse aspecten die nauw overeenstemden met de katholieke leer. Het ernstigste daarvan is de antisemitische inslag die de katholieke kerk pas na de tweede wereldoorlog officieel heeft afgeschaft als standpunt. Hitler sprak zowel in Mein Kampf als in 1938 in de Reichstag over hoe hij met zijn antisemitisch beleid het werk van de Heer deed (de rooms-katholieke kerk heeft lang de Joden als de moordenaars van Jezus afgeschilderd). Door de lijst van genocidale dictatoren langer te maken met een naam die er niet tussen hoort, doet de heer Suurmond de overtuigingskracht van zijn boodschap juist afnemen.

PETER KLAVER, LEIDEN

Het is opvallend dat gelovigen zoals de heer Suurmond ('Forum' #36) steeds weer de wandaden van Stalin, Hitler, Mao en Pol Pot toeschrijven aan 'het atheïsme'. Maar christenen geloven in een algoede, alwetende, en almachtige God. Mijn vraag: hoe kan het dat een algoede God die op de hoogte is van de onmetelijke ellende die mensen elkaar aandoen (alwetend) en in staat is dit te voorkomen (almachtig) niet ingrijpt? Zo'n God kan niet algoed genoemd worden. Wat maakt het dan nog uit of die wreedheden uit naam van God of uit naam van het atheïsme bedreven worden?

GERT KORTHOF, BILTHOVEN

Zo veel rookte ik niet, drie à vier sigaretten per dag, maar wél zware shag. Na de Zomergasten-uitzending met het gepassioneerde verhaal van Wanda de Kanter – plus de film The Insider – kon ik helemaal stoppen, niet van plan de tabaksindustrie verder te spekken. Reuze bedankt, en jij ook Janine, voor de mooie interviews!

SUZY VAN DER HEIJDEN, LOPPERSUM