VPRO Podcastgids: van homovoetballers tot nonnenmishandeling

Ze moeten er zijn, maar officieel is geen enkele Nederlandse profvoetballer gay. De indrukwekkende podcast De Schaduwspits deed drie jaar lang onderzoek naar hoe dat kan – en hoopt uiteindelijk dat eerste rolmodel te vinden.

Winfried Baijens, Rivkah Op het Veld en Jeroen Gortworst zijn alle drie gay en alle drie NOS-presentator. Ze vroegen zich af waarom er nog steeds geen voorbeelden zijn van mannelijke gay profvoetballers, terwijl die er toch moeten zijn. Met hun podcast De Schaduwspits willen ze daar verandering in brengen.

Hun onderzoek duurde maar liefst drie jaar. In de eerste twee afleveringen duiken ze de geschiedenis in: ze vertellen over de tragische zelfdoding van de enige bekende Britse homoseksuele profvoetballer Justin Fashanu, en het vrolijker stemmende verhaal van de Duitse voetballer Thomas Hitzlsperger, die het – ná zijn carrière, maar toch – aandurfde uit de kast te komen. Ondertussen doen ze druk onderzoek naar de Nederlandse situatie, én delen ze hun persoonlijke verhalen. Zo was Jeroen Gortworst ooit een tennistalent; hij vertelt hoe hij er de brui aan gaf toen hij bij een keiharde, homofobe trainer in Amerika terechtkwam.

De Schaduwspits laat zien hoe complex deze zaak is. Je denkt als buitenstaander al snel: kom op, kom er gewoon voor uit. Maar de podcast brengt goed naar voren hoeveel energie het in de sportwereld kost om 'de enige homo' te zijn – energie die een sporter nodig heeft voor zijn carrière. Tegelijkertijd wordt pijnlijk duidelijk hoe noodzakelijk rolmodellen zijn.

Het lijkt erop dat de podcastmakers iets aan het rollen hebben gebracht. Na vijf afleveringen weten we of ze hun schaduwspits uiteindelijk zullen vinden.

Gerald Cotten was een van de succesvolste ondernemers van Canada. Wie wilde investeren in bitcoins en andere cryptomunten (en wie wil dat tegenwoordig nou niet) kon terecht bij zijn snelgroeiende bedrijf Quadriga. Dankzij al die investeerders leefde hij een jetsetleven en reisde hij de hele wereld over met zijn verloofde Jen. 

Maar toen sloeg het noodlot toe: op zijn huwelijksreis overleed Gerald aan de gevolgen van de ziekte van Crohn. Erg voor zijn vrouw, maar ook erg voor zijn klanten, want de codes tot de cryptokluis met al het geld nam hij mee in zijn graf. In totaal 215 miljoen dollar was ineens verdwenen. 

Er gaan stemmen op dat Gerald helemaal niet dood is en zich ergens verstopt met zijn miljoenen. De vermakelijke podcast Exit Scam onderzoekt deze, in eerste instantie wilde, maar steeds plausibeler wordende theorie. 

De reli-podcast is een subgenre dat vele verschijningsvormen kent. Je hebt verhalen over polygame sektes, schuinsmarcherende evangelisten en missionarissen die voor God zelf spelen.

Ik heb er al heel wat geluisterd, maar het is lang geleden dat ik zo gegrepen werd als door de nieuwe tiendelige podcast The Turning. Die gaat over de nonnen die in de voetsporen van Moeder Teresa traden. Zij sloten zich aan bij de orde van de Missionarissen van Naastenliefde en beloofden daarmee afstand te doen van alles en iedereen en zich tot hun dood in te zetten voor de behoeftigen op aarde. Nobeler kan het bijna niet, maar ook dit heilige instituut blijkt allerminst vrij van wantoestanden.

De nonnen worden onderworpen aan de allerstrengste regels die je je kunt voorstellen. Geen enkel aards genoegen, hoe onschuldig ook, is voor hen weggelegd. Fatsoenlijk eten bijvoorbeeld, of een enigszins vriendschappelijke omgang met je medezusters. Moeder Teresa zelf is het grote voorbeeld, en zij heeft zelfkastijding tot grote kunst verheven. Dus wordt er van je verwacht dat je jezelf pijnigt voor Jezus, dat je doorwerkt als je ernstig ziek bent, en dat je nooit iemand aanraakt.

Zo werden jonge meisjes met grote idealen vermorzeld tussen de kloostermuren. Luister en huiver.

Het bedrijf achter Juul was een tijdje de meest succesvolle start-up ooit. Ze groeiden sneller dan Facebook, en maakten dan ook een product dat nóg verslavender was: een elektronische sigaret met slick design, zoete smaak en een keihard shot nicotine. 

In de podcast The Vaping Fix hoor je hoe het bedrijf van (natuurlijk) twee briljante nerds van de universiteit van Stanford eerst een gigantisch succes werd, en vervolgens in rook opging. 

Want niet alleen rokers die van de sigaret af wilden grepen naar de Juul, maar ook tieners. Bovendien was de damp die ze inademden lang niet zo onschuldig als werd gedacht. Wondery maakte deze podcast met (voor hun doen) iets minder sensatie en iets meer onderzoeksjournalistiek, en dat pakt goed uit. 

Als Jake Warren een meisje was geweest, had hij Natasha geheten. Maar waarom? Dat hoor je in de mooie podcast die hij maakte over zijn moeder Debbie. Zij is nu 64, maar als meisje van 17, midden jaren zeventig, vertrok ze naar Leningrad (nu Sint Petersburg). De Koude Oorlog was nog in volle gang, maar gek genoeg bleek het mogelijk om als Engelse uitwisselingsstudent naar de wereldberoemde balletacademie van het Kirov ballet te gaan. Dat was Debbie's grote droom, en daar ging ze heen.

Maar eenmaal in de Sovjet-Unie bleek dat haar romantische voorstelling niets te maken had met de keiharde werkelijkheid. Debbie was diepongelukkig, en de enige die op de balletschool naar haar omkeek was een zekere Natasha. Aan haar, zo vertelt ze bijna vijftig jaar later aan zoon Jake, heeft ze haar leven te danken.

Wie was deze Natasha en leeft ze nog? Terwijl Debbie vertelt wat haar als ballerina overkwam, gaat Jake op zoek naar Natasha in deze intieme Britse podcast over ballet, familiegeheimen en het IJzeren Gordijn.