VPRO Podcastgids: van chipssmaken tot spermadonors

Wil je in Engeland een fijne discussie op gang brengen, begin dan niet over de Brexit of voetbal, maar over de kleur van een zakje chips. Bij de meeste merken zijn de zakken cheese & onion groen en salt & vinegar blauw, maar bij het merk Walkers is dat precies andersom. Begin jaren negentig hebben ze de kleuren omgedraaid.

Tenminste, dat denkt twee derde van de Britten. Walkers zelf beweert bij hoog en bij laag dat de kleuren altijd hetzelfde zijn geweest. Over deze mysterieuze zaak gaat de onderzoeksjournalistieke podcast The Walkers Switch. De makers van deze podcast hebben het devies: 'neem een luchtig onderwerp en doe er serieus over', heerlijk in het extreme getrokken.

In maar liefst zes delen graven ze zich helemaal in in de zaak, via Gary Lineker (de al 25 jaar reclame maakt voor Walkers), naar politieke complottheorieën tot zelfs de illuminati. Alles moet dus met een korreltje zout worden genomen, maar daar zijn we wel aan toe op het moment. 

Eerlijk gezegd waren we Lea Thau al bijna weer vergeten toen er in onze bibliotheek ineens een nieuwe aflevering van Strangers opdook. Na bijna drie jaar heeft Lea-met-de-bijzondere-stem haar microfoon weer uit de mottenballen gehaald. Gelukkig maar, want ze heeft in het verleden echt prachtige afleveringen gemaakt. Vaak heel persoonlijk, over haar leven als alleenstaande moeder bijvoorbeeld, maar ze heeft ook heel wat intieme interviews gemaakt over mensen met een bijzonder levensverhaal.

Zoals Wilmot Collins, die in deze nieuwe aflevering te horen is. Wilmot is de burgemeester van Helena, een plaatsje in Montana waar het grootste deel van het jaar sneeuw ligt. Tot zover niks bijzonders, behalve dan dat Wilmot een vluchteling uit Liberia is. Hoe hij burgemeester werd van een Amerikaans stadje waar 97 procent van de inwoners wit is, vertelt hij zelf.

Omdat Louis Theroux nu nergens heen kan om documentaires te maken is hij voor de BBC een podcast begonnen, waarin hij uiteenlopende bekende gasten interviewt – telefonisch uiteraard.

Schrijver en documentairemaker Jon Ronson is zijn eerste gast. In 1994 begon hij in de documentaireserie The Ronson Mission voor de BBC extreme figuren te portretteren, van het type waar Theroux ook een fascinatie voor heeft, zoals nazi's en complotdenkers.

In de podcast zijn Theroux en Ronson niet bang om uit te komen voor hun onderlinge rivaliteit, heel verfrissend. Het gesprek is open, grappig en vol interessante afslagen. Ze bespreken hoe het is om Amerikaans staatsburger te worden, maar praten ook vrijuit over hun neuroses en angsten. Verder duiken ze in het onderwerp 'complotdenkers en de vrijheid van meningsuiting', met meteen een andere podcasttip: Ronson heeft kennelijk laatst een aflevering van This American Life gemaakt over de ultieme complotdenker/haatprediker Alex Jones.

Als je het nieuws een beetje volgt, heb je vast wel iets gehoord of gelezen over Jan Karbaat, de vruchtbaarheidsdokter die vrouwen die bij hem onder behandeling waren met zijn eigen zaad insemineerde. Zelf heeft hij dat altijd ontkend, en het duurde jaren voordat een DNA-test uitsluitsel gaf: zeker 49 kinderen kunnen Jan Karbaat hun vader noemen.

Er is al een boek over geschreven en een documentaire over gemaakt, maar nu is er ook een podcast. Geen Nederlandse, maar een Engelse. Daarin hoor je hoe de keurige Britse Jenny Kleeman tal van Nederlandse betrokkenen spreekt: de kinderen, donor Louis die honderden keren sperma afleverde bij de kliniek van Karbaat, en een vrouw die bij hem onder behandeling was. Zelfs voor wie het verhaal in grote lijnen al kent, blijft het verbijsterend om te horen hoe deze man zo lang zijn goddelijke gang kon gaan.

Dear Sugar, waarin Sheryl Strayed en Steve Almond brieven van luisteraars over hun persoonlijke problemen beantwoordden, was vier jaar lang een heerlijke guilty podcastpleasure ‘for the lost, lonely and heartsick’. Tot ze er twee jaar geleden mee ophielden. De koek was op.

Maar nu is Sheryl terug in podcastland, met Sugar Calling. Omdat we allemaal wel behoefte hebben aan wijze levenslessen van mensen die al het een en ander hebben meegemaakt, belt Cheryl elke week met een schrijver die, laten we zeggen, aan zijn of haar levensherfst is begonnen. Het zijn niet de minsten die Cheryl aan de lijn krijgt: George Saunders, Margaret Atwood, Pico Iyer, Amy Tan en Judy Blume delen hun wijsheid met de luisteraar in mooie, open gesprekken.