De liedjes van Harry Bannink staan in het collectieve Nederlandse geheugen gegrift. Bewonderaar Gijs Groenteman stelde een biografische megapodcast samen die gewijd is aan deze buitengewoon inventieve componist.

‘Ik luister al mijn hele leven naar liedjes van Harry Bannink,’ zegt journalist Gijs Groenteman (43). ‘Het begon bij mijn oma, waar ik als kind heel vaak was. Op zo’n bandrecorder met van die grote spoelen speelde ik bij haar thuis van de televisie opgenomen liedjes af uit Ja zuster, nee zuster. Toen wist ik natuurlijk niet dat die liedjes van Harry Bannink waren. Daarna ging dat door met J.J. de Bom voorheen ‘De kindervriend’, Stratemakeropzeeshow en Klokhuis. Weer later vond ik de muziek uit de musicals van Annie M.G. Schmidt heel leuk. De muziek van Bannink was er altijd en overal.’

Eenmaal journalist, groeide bij Groenteman het plan om iets te maken over de schepper en zijn fantastische muziek. ‘Eerst wilde ik een boek over hem schrijven, dat is niet gelukt. Een podcast is hier echt de ideale vorm voor. Een jaar geleden ben ik begonnen deze biografische mega-podcast samen te stellen, mijn persoonlijke monument voor Harry.’

Toen componist, pianist en arrangeur Harry Bannink op 19 oktober 1999 overleed, liet hij meer dan drieduizend liedjes na, waarvan er tientallen in het collectieve Nederlandse geheugen gegrift staan. Van ‘Tearoom tango’, ‘Zij kon het lonken niet laten’ voor Wim Sonneveld, tot de muziek in zeven musicals met tekst van Annie M.G Schmidt met klassiekers als ‘Zeur niet’, ‘Op een mooie pinksterdag’, ‘Vluchten kan niet meer’.

Niet alleen Gijs Groenteman, maar een hele generatie groeide op met zijn voor legendarische televisiejeugdseries gecomponeerde liedjes op teksten van Willem Wilmink, Hans Dorrestijn en Karel Eykman; liedjes als ‘De kakkietrap’, ‘Je bent een liegbeest’ en het ‘Poep-en-pies-menuet’. Bannink himself zat jarenlang in de tv-studio aan de vleugel als ‘hoofdgeitenbreier’ in het kleuterprogramma De film van Ome Willem met Edwin Rutten, en hij leverde de ene na de andere meezinger voor Farce majeure en ’t Schaep met de 5 pooten van Eli Asser.

'Muziek is zo’n sterke herinneringsmachine. Willem Nijholt zat de bewegingen mee te dansen bij de Harry Bannink-liedjes uit de musicals waarin hij speelde, alles kwam terug.'

Gijs Groenteman

Jongensdroom

Al die liedjes, ook de tientallen, honderden die misschien maar één keer zijn gezongen, zijn er nog: ze zwerven rond op band, plaat, cd, YouTube. En niet alle, maar wel veel mensen die samen met Bannink aan die liedjes hebben gewerkt, zijn er ook nog. Die tekstschrijvers, acteurs, musici en programmamakers interviewen over hun samenwerking met ‘misschien wel de grootste componist die Nederland gekend heeft’, is het uitkomen van een jongensdroom, bekent Groenteman. ‘Behalve over Harry en de projecten waar zij aan werkten, vertellen zij anekdotes en verhalen over de theater- en televisiewereld in die tijd. Zo krijg je een prachtig beeld van het Nederlandse amusement uit de vorige eeuw.’

Bovendien is er bij een podcast geen beperkend programmaformat zoals bij de radio – je kunt het zo lang maken als je wilt – wat de mogelijkheid biedt tijdens elk interview de liedjes waar het om gaat te laten horen. Groenteman: ‘Muziek is zo’n sterke herinneringsmachine, je bent direct terug in die tijd. Het werkt bij iedereen. Willem Nijholt zat de bijpassende bewegingen mee te dansen bij de liedjes uit de musicals waarin hij speelde, alles kwam terug.’

Het aantal afleveringen van de podcast groeit nog steeds (‘ik heb er nu 23 opgenomen, er komen nog meer bij’); onder meer Henny Vrienten, Joost Prinsen, Aart Staartjes, Wieteke van Dort, Hans Dorrestijn,
Karel Eykman, Jenny Arean, Loes Luca, Flip van Duyn (zoon van Annie M.G. Schmidt) en Wobke Wilmink (weduwe Willem Wilmink) vertellen over hun ontmoetingen met ‘het raadsel’ Harry Bannink: een een beetje kleurloos uitziende man, die een buitengewoon inventieve componist was.

Magisch

Een bescheiden man (kenmerkend was dat hij zichzelf geen componist maar toonzetter noemde), die in zijn werk wel precies wist wat hij wilde. In de artiestenwereld zeer bewonderd en gewaardeerd, niet alleen omdat hij prachtig materiaal leverde, maar ook omdat het met hem zo prettig werken was. Aart Staartjes: ‘Ik kan niet zingen, maar Harry vond tekst belangrijker dan een geschoolde zangstem, waardoor ik me veilig voelde bij die man.’

Hans Dorrestijn: ‘Toen ik hem eens mijn excuses aanbood voor het vaak onregelmatige ritme in mijn teksten – bijvoorbeeld in het eerste couplet een regel van negentien lettergrepen en in het tweede couplet maar zeven – zei Harry dat nou juist zo prettig te vinden. Kon hij af en toe iets geks doen, terwijl andere componisten enorm zeuren als de lettergrepen niet kloppen.’

Ook in de ruim anderhalf uur durende aflevering met Henny Vrienten komt de tekstbehandeling door de componist ter sprake. ‘Harry las een tekst eerst hardop. Dan heb je het liedje al, zei hij, je zet er een paar noten onder en het is klaar. Hij gaf de tekst altijd voorrang, wat ik, naar zijn voorbeeld, nu ook veel beter doe.’

Vrienten, die het als een enorme eer beschouwde dat hij door Bannink werd gevraagd om samen met hem de muziek voor Sesamstraat en Klokhuis te schrijven – ‘Hij wilde stoppen toen hij 65 was, maar werd overgehaald het zo nog tot z’n zeventigste vol te houden’ – hoopte achter ‘het geheim van de meester’ te komen. ‘Hij maakte muziek in een traditie, melodieën met een grote herkenningsgraad die tegelijkertijd toch origineel zijn. Dat is het magische van Harry, een wonder, waar ik m’n vinger nog steeds niet achter heb kunnen krijgen.’

Gijs Groenteman verzamelde inmiddels meer dan dertig uur interview over Harry Bannink en zijn liedjes, hoe lang gaat hij er nog mee door? Groenteman: ‘Ik weet het niet, ik ontdek steeds meer: er zijn nog ­zo veel Sesamstraat-liedjes van mij onbekende tekstschrijvers die alleen op de tv-uitzendbanden staan. Vergelijk het met de ontdekking van een paar honderd vol-
slagen nieuwe liedjes van The Beatles, buiten de 237 die we al kennen. Geweldig om dit oeverloos tot in de kleinste details uit te diepen. Daar is dit medium zeer geschikt voor.’

meer podcasttips