De verslavende werking van Serial

Radiomakers Sarah Koenig en Julie Snyder pakten het verhaal op en onderzochten de zaak aan de hand van juridische documenten en verklaringen van betrokkenen. Wekelijks brachten ze de luisteraars op de hoogte van hun vorderingen. De zaak bleek juridisch één grote gatenkaas. Veel verhalen van betrokkenen klopten niet met elkaar. Dat moest betekenen dat er mensen aan het liegen waren, of dat hun geheugen ze in de steek liet.

De luisteraar onderzoekt de zaak met verteller Koenig mee. Elke aflevering gaat men dieper in op een bepaald personage of een aspect van de zaak, waardoor je je mening over de moord weer kan keren, net als die van Koenig.
 

Serial dankt een groot deel van het succes aan Koenigs fenomenale verteltalent. Een extra zetje kwam van de technologie: een paar weken eerder kwam Apple met een update, waardoor er een vaste podcast-app op alle iPhones en iPads kwam te staan (ja, ook bij u, zoek maar eens naar het paarse tegeltje met een zendmast-icoon erop).

Serial heeft voor podcasting gedaan wat House of Cards voor Netflix betekende. Een show van hoge kwaliteit, speciaal gemaakt voor het medium. Luisteraars die de show wekelijks volgden, hielden luisterfeestjes als er weer een aflevering uit kwam. Mensen die later instapten, verslonden alle afleveringen achter elkaar en vertelden iedereen die het maar horen wilde dat zij dat ook moesten doen.
Er kwamen spin-offs, parodieën en imitaties van Serial en dankzij de aandacht kwam allerlei nieuwe informatie over de zaak naar boven. Adnan Syed verscheen afgelopen februari opnieuw voor de rechter, die op dit moment overweegt of het proces misschien over moet. Netflix zelf antwoordde op het succes met de documentaireserie Making a Murderer, ook over een oude moordzaak met discutabele rechtsgang.

Het onvermijdelijke tweede seizoen van Serial werd een paar weken geleden afgerond. De torenhoge verwachtingen werden maar ten dele ingelost. Dit keer ging het niet over een obscure moordzaak, maar om een affaire die in Amerika al heel veel aandacht had gekregen: de zaak Bowe Bergdahl. Deze soldaat liep weg van zijn legerbasis in Afghanistan, werd gevangengenomen door de Taliban en vijf jaar vastgehouden. Hij keerde uiteindelijk terug naar huis in ruil voor de vrijlating van vijf talibanleiders uit de gevangenis van Guantánamo Bay.

Terug in de VS werd hij aangeklaagd wegens desertie. Veel militairen zien Bergdahl als een laffe verrader die opzettelijk zijn collega’s in gevaar heeft gebracht. De podcastserie draaide dit keer om de vraag: wat bezielde Bergdahl om zijn post te verlaten en wat is hem nu eigenlijk aan te rekenen? Koenig ploos uit wat er allemaal in werking wordt gesteld als zoiets gebeurt, en leerde ondertussen alles over de werkwijze van het leger, de Taliban, de Afghaanse en Pakistaanse regio en geopolitieke verhoudingen. De podcast wierp interessante vragen op over eer, trouw en het doel van het Amerikaanse leger.

In Amerika werd de serie goed ontvangen, goed beluisterd en voegden Koenigs bevindingen nieuwe feiten toe aan de discussie. Maar eerlijk gezegd was seizoen twee toch minder bloedstollend dan de perikelen rond een vermoord tienermeisje. Het wachten is nu op seizoen drie, dat hopelijk binnen een paar maanden van start gaat.

Serial was geen eendagsvlieg: het heeft miljoenen mensen aan het podcastluisteren gekregen, en veel doen dat nog steeds. Na afloop van het vervolgverhaal vermaken ze zich nu met de honderden andere shows die ook het beluisteren waard zijn.

We kijken dus uit naar de Nederlandse Serial, de show die hetzelfde zal doen voor podcasts in ons taalgebied. Als het aan hoofdredacteur radio Gerard Walhof ligt, gaat die in elk geval bij de VPRO gemaakt worden. ‘Ik ga in september een podquest uitschrijven. Makers kunnen zich bij mij melden met een geweldig idee. Er wordt geld voor uitgetrokken om er lang en intensief aan te werken. Persoonlijke onderzoeksjournalistiek, daar ben ik naar op zoek.’

Cold cases der lage landen: u kunt zich melden.