Verslavend en meeslepend: na bijna tien jaar is Borgen eindelijk terug

Ruim tien jaar geleden hield een politiek drama over de eerste vrouwelijke premier van Denemarken de hele wereld in zijn greep. Hoewel er uiteindelijk maar drie seizoenen verschenen, drukte Borgen (2010-2013) met de voortreffelijke dialogen, het formidabele acteerwerk en de fascinerende politieke dilemma’s een groot stempel op de export van Scandinavische dramaseries. Dit was complex politiek drama zoals complex politiek drama hoort te zijn.

Na de iets mindere derde reeks was het mooi geweest. Het verhaal was verteld en voormalig premier Birgitte Nyborg (Sidse Babett Knudsen) was door een samenloop van omstandigheden gedegradeerd tot minister van Buitenlandse Zaken. Omdat de serie in de jaren hierna goed bleef scoren, zagen Netflix en de Deense publieke omroep toch brood in een herstart: het achtdelige Borgen: Power & Glory.

Het vervolg pakt de draad ongeveer tien jaar na het vorige seizoen op. Birgitte is door de nieuwe (eveneens vrouwelijke) premier wederom benoemd tot minister van Buitenlandse Zaken, maar hun relatie is niet bepaald goed. Birgitte is jaloers op de nieuwe premier, die zich profileert met leuzen als #TheFutureIsFemale en een ‘sterk merk’ van zichzelf heeft gemaakt – mede dankzij guitige selfies met wereldleiders op Instagram. Ooit was Birgitte een succesverhaal, maar de glans is er inmiddels wel vanaf.

De relatie tussen Birgitte en de premier komt nog meer onder druk te staan als er op Groenland een grote olievondst wordt gedaan. Groenland heeft een grote mate van zelfbestuur, maar maakt nog steeds deel uit van het koninkrijk Denemarken. Hoewel de roep om volledige onafhankelijkheid luider klinkt na de olievondst wordt het land al snel een speelbal van machtige landen als de Verenigde Staten, Rusland en China. Ook Deense politici zien de zilvervloot in gedachten al binnenvaren, aangezien eventuele opbrengsten uit de olieverkoop deels naar de Deense staatskas zullen vloeien. Maar dit potentiële gewin staat haaks op de ambitieuze klimaatagenda van de Deense regering, die het gebruik van fossiele brandstoffen juist zo snel mogelijk wil afbouwen. In dit mijnenveld moet Birgitte zich een weg zien te banen, maar ze lijkt vooral bezig met haar eigen hachje.

Borgen is ditmaal internationaler georiënteerd – veel scènes spelen zich af op Groenland –, al blijven politieke machinaties de voornaamste troef van de serie. Wat deze reeks vooral interessant maakt is dat Birgitte meer dan ooit een keiharde machtspoliticus is, iemand die haar eigen carrière steeds vaker verkiest boven het landsbelang (om nog maar te zwijgen over het klimaat). Dat contrasteert sterk met de eerste twee seizoenen, waarin Birgitte bovenal een idealist was die met pijn in het hart soms compromissen moest sluiten.

In dit vervolg slaat Birgitte een nieuwe weg in en daarbij doet ze eerder denken aan de meedogenloze hoofdpersoon uit House of Cards dan aan de idealistische president uit The West Wing. Charismatisch is Birgitte nog altijd, maar ze ontpopt zich steeds meer als een keiharde leider die niet terugdeinst voor sluwe machtsspelletjes. Het zorgt ervoor dat ze steeds verder vervreemd raakt van haar naasten. Zelfs haar voormalige mentor constateert op een gegeven moment dat hij Birgitte ‘steeds meer is gaan vrezen’.

Nog altijd is Borgen ijzersterk wanneer het gaat om thema’s als vergankelijkheid van politieke roem en de worsteling van vrouwen in topposities. Dat laatste zien we bij journalist Katrine (Birgitte Hjort Sørensen), die we in eerdere seizoenen leerden kennen als ambitieuze journalist en voormalig campagneleider van Birgitte. Inmiddels is ze gepromoveerd tot baas van de publieke omroep, maar ze ontdekt al snel dat de machtspolitiek die hierbij komt kijken ook haar tol eist. De verhaallijnen van Birgitte en Katrine vullen elkaar mooi aan – ze vragen zich allebei voortdurend af hoeveel morele concessies ze willen doen om de macht te behouden.

Borgen zit dicht op de actualiteit en ook zijn er veel parallellen met de Nederlandse politiek. Overeenkomsten waren er altijd al – ons politieke stelsel lijkt immers op dat van Denemarken –, maar ditmaal zijn ze soms frappant, zoals bij de beeldvorming rondom Birgitte. Wanneer haar zoon – inmiddels een radicale milieuactivist – in aanraking komt met justitie straalt dat óók negatief af op Birgitte (denk aan Femke Halsema, die zichzelf moest verdedigen nadat haar zoon een stunt had uitgehaald met een nepwapen). Daarnaast krijgt Birgitte herhaaldelijk het verwijt dat ze niet ‘likeable’ genoeg zou zijn en zich te weinig zou presenteren als een ‘gewone moeder’ (denk aan Sigrid Kaag, die vaak het label ‘elitair’ krijgt opgeplakt).

Toch is er één thema dat dit voortreffelijke vervolg domineert: eenzaamheid. Birgitte is eenzamer dan ooit, hoezeer ze dat zelf ook ontkent. Ze is gescheiden, haar kinderen zijn het huis uit en ze heeft een bloemenabonnement afgesloten zodat ze ‘toch van iemand bloemen krijgt’. Het maakt haarfijn duidelijk hoe verslavend en veeleisend dit beroep kan zijn. De politiek beheerst Birgittes leven, maar zonder haar werk kan ze niet. Of zoals ze zelf zegt: ‘Als ik niet negentien uur per dag werk, wie ben ik dan?’ Niet bepaald een gezonde situatie, maar voor ons als kijkers is het een zegen. Haar verslaving is ónze verslaving.