In het laatste seizoen van Ricky Gervais’ sterke tragikomedie After Life probeert weduwnaar Tony nog één keer een beter mens te worden. Met wisselende resultaten.

Nog één keer die vernietigende speech bij de Golden Globes terugkijken, of voor het slapengaan nog even wat hoogtepunten uit zijn comedyshows opzetten. De trouwste fans blijven smullen van de grote bek van de Britse comedian, acteur en maker Ricky Gervais. Maar terwijl hij al die snoeiharde grappen over Hollywood, machthebbers en minderheidsgroeperingen maakt, lijkt Gervais stiekem steeds vaker iemand anders te willen zijn: iemand die - als het nodig is - heus wel voor zijn gevoelens durft uit te komen. Niet meer altijd de plagerige hork, maar een man die óók iets om een ander kan geven.

Het derde seizoen van de door Gervais geregisseerde en geschreven Netflixserie After Life vormt het sluitstuk, waarin de comedian zichzelf voortdurend vragen stelt. Want is het altijd nodig om een ontregelende klootzak te zijn die iedereen afstoot? Of kun je je ook nog ontworstelen aan je inktzwarte mensbeeld, en gelukkig worden van het geluk van de ander?

En dat terwijl After Life ooit juist begon als uiterst misantropische serie, waarin Gervais vooral leek terug te vallen op zijn vertrouwde metier, het spelen van narcistische klootzakken. Hoofdpersoon Tony was een arrogante kwal, die vooral ‘floreerde’ bij het uiten van de grofste beledigingen. Er bleek een goede reden te schuilen achter die onaangename façade, want na het overlijden van zijn vrouw Lisa werd Tony nooit meer zijn oude, vrolijke zelf. En dus leren we hem in de serie kennen als een man die eigenlijk niets liever wil dan uit het leven stappen, ware het niet dat hij de enige is die zijn hond te eten kan geven.

Ricky Gervais als Tony in het derde seizoen van After Life

Die misantropie slaat in de loop van drie seizoenen langzaam om in een mix van eenzaamheid én naastenliefde. Vooral zijn relaties met andere mensen in zijn dorp veranderden langzaam wat aan zijn levenshouding, zoals de turbulente verstandhouding met zijn zwager (tevens zijn baas bij het lokale krantje) of zijn diepere connectie met oudere weduwe Anne. Aan het eind van het tweede seizoen leek er bovendien eindelijk weer wat hoop te gloren aan de horizon, omdat Tony een nieuwe relatie leek aan te gaan met verpleegster Emma.

In het derde seizoen leren we echter dat daar weinig van is terechtgekomen. Tony heeft moeite om zich te binden, en kan Lisa maar niet loslaten. Hij lijkt langzaam weer terug te vallen in een depressie, en zelfs het feit dat hij inmiddels enkele dierbare vriendschappen heeft opgebouwd, lijkt niets te veranderen aan zijn voortdurende gevoel van uitzichtloosheid. Tony wil koste wat kost een goed functionerend mens zijn, maar het lukt simpelweg niet. Hoe kun je ook ooit verder met de toekomst, als het leven nooit meer zo goed wordt als in het verleden?

Op het eerste gezicht is er sinds de kennismaking met Tony daarmee weinig veranderd in de serie, die in elke aflevering min of meer hetzelfde patroon volgt. Tony begint en eindigt de dag met het terugkijken van homevideo’s van Lisa, gaat op reportage voor de krant, en drinkt thuis nog wat na - soms met gezelschap, vaker alleen. Het derde seizoen is in dat opzicht meer van hetzelfde, maar de voornaamste reden dat de serie tóch blijft boeien, schuilt in Tony’s langzame ontwikkeling van superschurk tot superheld. Of, zoals hij zijn ontwikkeling zelf omschrijft: ‘Ik dacht dat het een superkracht was om niets te geven om anderen. Ik had het mis. Vriendelijk zijn, en andere mensen een goed gevoel geven: dát is de echte superkracht.’

Beeld uit het derde seizoen van After Life

Het resulteert in een bevredigend slotstuk van de serie. Tony is na drie seizoenen onherroepelijk een beter mens geworden, maar de missie om zelf ooit nog gelukkig te worden, lijkt voorgoed mislukt. Tony kan alleen nog gelukkig worden van het geluk van een ander, en dat komt op ontroerende – zij het soms wat clichématige - wijze samen in dit laatste seizoen. Veel gebeurtenissen in het laatste seizoen van After Life hadden in andere series onherroepelijk iets overdreven kokets of melodramatisch gehad. Maar juist door de band die we als kijker met de snoeiharde Gervais hebben, werkt het wonderwel.

En zo zijn we na drie seizoenen zowaar echt iets gaan geven om Tony én om Ricky Gervais. Dat deze tragikomedie dát voor elkaar heeft weten te boksen, verdient eigenlijk niets dan lof.

Alle drie seizoenen van After Life zijn nu te zien op Netflix

Meer tips voor Netflix

Meer over After Life