The White Lotus: verrukkelijke tragikomedie in paradijselijke sferen

Mike White is de meester van de ongemakskomedie. De Amerikaanse regisseur, schrijver en acteur schreef mee aan School of Rock en Freaks & Geeks, regisseerde indiefilms Year of the Dog en Brad’s Status, én maakte het geweldige Enlightened (2011-2013). Die tragikomische HBO-serie - over een neurotische vrouw (Laura Dern) die tevergeefs probeert een beter mens te worden - werd echter nooit een kijkcijfersucces, en liep slechts twee seizoenen. Doodzonde, want Enlightened geldt inmiddels als een van de tragikomische seriehoogtepunten van deze eeuw. White kan als geen ander peuren in het menselijk tekort, maar Enlightened bleek voor veel kijkers toch te ongrijpbaar.

Met de zesdelige serie The White Lotus krijgt White een herkansing van HBO. Daarbij zijn kosten noch moeite gespaard: we reizen af naar een paradijselijk luxeresort op Hawaï, waar een groep rijke types arriveert voor een tropische luiervakantie. Powerkoppel Nicole (Connie Britton) en Mark (Steve Zahn) is toe aan een weekje rust: zij is een succesvolle CEO annex workaholic, hij is als de dood dat hij lijdt aan dezelfde ziekte als zijn vroeggestorven vader. Hun kinderen – de manipulatieve Olivia (Sydney Sweeney) en de onverschillige Quinn (Fred Hechinger) - zijn ondertussen vooral diep ondergedompeld in hun eigen luxeleed. Enig tegenwicht komt van Olivia’s beste vriendin Paula (Brittany O’Grady), die als ‘gunst’ gratis mee mocht.

Kersvers echtpaar Rachel (Alexandra Daddario) en Shane (Jake Lacy) is op huwelijksreis, die lijkt in eerste instantie een Instagram-sprookje, maar al snel blijkt dit koppel een totale mismatch. Shane is een verwend rijkeluiszoontje dat Rachel vooral als trofee ziet, terwijl zij – afkomstig uit een minder bevoorrecht milieu – al snel begint te twijfelen aan haar keuzes.

En de eenzame, ietwat wereldvreemde Tanya (Jennifer Coolidge) loopt vooral verloren rond. Haar moeder is recentelijk overleden, en Tanya wil in de buurt van het resort de as uitstrooien.

Het personeel probeert al deze onmogelijke gasten ondertussen uit alle macht een zorgeloze vakantie te bieden. Maar ook dat lijkt een verloren zaak, vooral omdat gesjeesde hotelmanager Armond (Murray Bartlett) zich steeds meer verliest in zijn ongeremde verslavingszucht.

Dit alles zorgt voor een voortdurend explosiegevaar tussen de personages. En alsof al die onderhuidse spanningen nog niet genoeg zijn, leren we in de openingsscène dat er óók nog een dode valt tijdens het tripje. Een wat overbodig plotmechanisme, omdat er met deze heerlijk op elkaar ingespeelde cast al meer dan genoeg te smullen valt. In dat sublieme ensemble steelt Coolidge de show als neurotische eenling. De Amerikaanse actrice werd bekend met rollen in filmfranchises als American Pie en Legally Blonde, maar krijgt hier eindelijk écht gelaagd materiaal om mee te werken. Het betaalt zich uit, want tussen het rijke zootje ongeregeld, is Tanya de tragikomische ster.

Tussendoor laat White ook wat maatschappijkritiek doorschemeren, over de verdeling van rijkdom in Amerika. Het luxeresort blijkt gebouwd op gestolen land, en de onderlinge machtsverhoudingen tussen de personages doen niet bepaald vermoeden dat de klassenkloof snel gedicht wordt. De onsympathiekste personages in The White Lotus zijn niet voor niets Shane en Olivia, rijkeluiskinderen die nooit voor hun positie hebben moeten vechten. Het vormt een mooi contrast met Shane’s kersverse vrouw en Olivia’s beste vriendin, die beide uit een lagere sociale klasse komen, en voortdurend (figuurlijk) op hun knieën moeten om hun dankbaarheid te tonen. De cast floreert in dit soort ongemakkelijke situaties, die White uiterst zorgvuldig voor ze heeft opgetuigd.

Het maakt The White Lotus een van de scherpste en meest ge(s)laagde tragikomedies van het jaar. Toch kan de afwijkende toon vast niet iedereen bekoren: de humor van White laat zich moeilijk vangen, en de toon van de serie varieert vaak tussen ongemakkelijk komisch en pijnlijk vilein. De (geweldige) inheemse score geeft het geheel bovendien een permanent vervreemdend sfeertje, alsof er voortdurend een onbekende dreiging op de loer ligt.

Tien jaar na Enlightened maakt White daarmee opnieuw een enigszins ongrijpbare, maar vooral wervelende tragikomedie. The White Lotus is geen serie met personages om in het hart te sluiten, maar toch sleept White de kijker moeiteloos mee in hun misère. Het is absoluut verrukkelijk om zes uur tussen dit bevoorrechte uitschot op die haast onaardse locatie te bivakkeren.