Little America toont de andere kant van het immigrantenverhaal

Na jaren tevergeefs meegedaan te hebben aan een lokale loterij wint alleenstaande moeder Ai een gratis vakantie voor zichzelf en haar twee tienerkinderen. Maar eenmaal op het cruiseschip besluiten de pubers – tot groot verdriet van Ai – al snel dat er interessantere dingen te doen zijn dan films kijken met hun moeder.

‘En? Geniet je een beetje van de cruise?’ vraagt haar tafelgenoot op een avond, terwijl hij zich tegoed doet aan garnalen. ‘Nee,’ zegt Ai. ‘Het is treurig. Iedereen hier is verdrietig.’ ‘Ja, dat klopt. Maar dat is overal zo, nietwaar?’ antwoordt haar tafelgenoot begripvol. ‘En hier krijg je tenminste nog all-you-can-eat shrimp.’

Het is een van de vele prachtige scènes uit Little America, een serie die in acht opzichzelfstaande afleveringen kleine, persoonlijke verhalen vertelt van totaal verschillende mensen. Het enige wat de hoofdpersonen met elkaar gemeen hebben is dat zij, of hun ouders, ooit naar Amerika verhuisden en daar hun eigen weg moesten zien te vinden. En hoewel sommigen daar uitstekend in slaagden, zonder slag of stoot ging het nooit.

Little America – volgens Amerikaanse critici de eerste écht succesvolle serie van streamingdienst Apple TV+ – is gemaakt door echtelieden Kumail Nanjiani en Emily V. Gordon (die hun eigen liefdesgeschiedenis verfilmden in The Big Sick) en Lee Eisenberg (The Office). Alle afleveringen zijn gebaseerd op waargebeurde verhalen en werden – op een na – eerder opgetekend in Epic Magazine. Een tweede seizoen is inmiddels al aangekocht door de techgigant.

Met Little America willen de makers vooral een andere kant van het immigrantenverhaal delen. Niet het soort dramatische epistels waar Hollywood meestal voor gaat, verhalen die bol staan van ellende of geweld. Er zijn worstelingen en tegenslagen, maar bijna elke aflevering eindigt hoopvol of hartverwarmend. Een welkom tegengif voor het nieuws over immigratie dat dagelijks uit Amerika komt.

Zo is er de twaalfjarige jongen die, als zijn ouders worden teruggestuurd naar Pakistan om hun papieren in orde te maken, opeens verantwoordelijk is voor hun motel in Utah. De recalcitrante tienerdochter van een illegale schoonmaakster die zich inschrijft voor een squashtoernooi vanwege de gratis sportschoenen, maar vervolgens een passie voor de sport ontwikkelt. Of de Nigeriaanse student die, in een poging zich thuis te voelen in Oklahoma, een cowboyhoed en cowboylaarzen aanschaft. De Franse vrouw die de liefde vindt tijdens een stilteretraite. De Oegandese die de Amerikaanse dromen van haar ouders niet waarmaakt, totdat ze koekjes gaat bakken. De Chinese moeder die dichter bij haar kinderen hoopt te komen tijdens een cruise. De Iraanse man die zijn eerste stuk land in Amerika koopt, maar zijn droomhuis niet kan bouwen omdat er een rots op staat. En de Syrische man die moet vluchten als zijn familie ontdekt dat hij homoseksueel is.

Nanjiani, Gordon en Eisenberg maakten zelf één aflevering – ‘The Rock’ – en kozen voor de overige zeven vaak voor schrijvers en regisseurs die nog niet in de televisiewereld werkzaam waren. Het voornaamste criterium daarbij was volgens Nanjiani dat hun eigen afkomst moest aansluiten bij het verhaal dat ze zouden vertellen. In de praktijk betekende dit dat ze ver buiten Hollywood op zoek moesten gaan.

‘We wilden er zeker van zijn dat de verhalen door de juiste mensen werden verteld en geregisseerd,’ vertelt Nanjiani in The New York Times. ‘Iets wat uiteraard een uitdaging was, aangezien veel van deze mensen niet eerder de mogelijkheid hadden om zoiets te doen. Daardoor zijn ze moeilijk te vinden.’

Moeilijk, maar niet onmogelijk, benadrukt Nanjiani, die het ingewikkelde zoekproces zeker geen excuus vindt om het schrijversteam dan maar homogeen te houden.  ‘Het is alleen zaak om zo veel mogelijk mensen te benaderen. Onze agenten en managers zeiden dan bijvoorbeeld: er is een aflevering over een homoseksuele man uit Syrië en we zoeken schrijvers die zich daarmee kunnen identificeren. Wie van jullie kent zo iemand?’

De zoektocht resulteerde in een crew waarvan tachtig procent bestond uit immigranten en kinderen van immigranten. Een van de schrijvers, Tze Chun, mocht zelfs een aflevering op zijn eigen familiegeschiedenis baseren nadat hij tijdens een kennismakingsgesprek iets over zijn achtergrond had verteld. Het werd een prachtige ode aan zijn hardwerkende, alleenstaande moeder met een hartverscheurende karaokescène als climax.

En dit criterium gold niet alleen achter de schermen, ook de acteurs moesten raakvlakken hebben met de verhalen. Als een hoofdpersoon uit een bepaalde regio in Nigeria kwam, ging men op zoek naar een acteur met dat specifieke accent. Vandaar dat de cast grotendeels uit onbekende namen bestaat, met hier en daar een gastrol voor een bekender gezicht (bijvoorbeeld Zachary Quinto als heerlijk expressieve goeroe bij een stiltemeditatie).

Hoewel immigratie de gemene deler is, zijn de verhalen in Little America niet direct politiek. Ze vertellen wel op een subtiele manier dat niet iedereen dezelfde kansen krijgt in de VS. Neem de aflevering waarin een Iraanse man alles in het werk stelt om een enorme rots van zijn land te verwijderen. In Iran was hij een succesvol ondernemer en hij is, zo verzekert hij zijn makelaar, niet gevlucht, maar hij wil zijn zoon nóg meer toekomstmogelijkheden bieden.

Uiteindelijk gaat hij in zijn nieuwe thuisland aan de slag als parkeerwacht en verdient hij net genoeg geld om een stuk grond met daarop een onverzettelijke rots te kopen. Nanjiani: ‘Voor mij is het idee van dat enorme rotsblok waar je maar geen beweging in krijgt een fantastische metafoor voor de Amerikaanse droom. Klopt het idee van Amerika – waar je kunt bereiken wat je wil, waar je je kunt opwerken en waar iedereen de droom kan leven – wel? Het hangt af van je achtergrond. Voor de een is het veel moeilijker dan voor de ander.’

Eigenlijk raakt alleen de eerste aflevering echt aan het ingewikkelde Amerikaanse immigratiesysteem, wanneer de jonge Kabir huilend aan Laura Bush vraagt of ze hem kan helpen zijn gedeporteerde ouders naar Amerika te halen. De jongen heeft meegedaan aan alle spellingwedstrijden in de staat waar hij woont, alleen maar omdat de winnaar een ontmoeting met de First Lady wacht. Zijn inspanningen blijken tevergeefs, zelfs zij kan, of wil, niets veranderen aan het regels van het systeem.

‘De Kabir-aflevering is eigenlijk de meest troosteloze,’ zegt Nanjiani, die op zijn achttiende van Pakistan naar Amerika verkaste en dus bekend is met het immigratiesysteem. ‘Meestal is het verhaal: hoofdpersoon stuit op een obstakel, hij weet dit te overwinnen en leert onderweg iets over zichzelf. Hier is het obstakel het Amerikaanse immigratiesysteem en daar is geen beweging in te krijgen. Je staat volledig machteloos. Dus ook al leert deze persoon nog zo veel over zichzelf, hij zal het nooit winnen.’

Dat Little America toch voelt als een politiek statement heeft vooral te maken met het huidige politieke klimaat in de VS. Nanjiani: ‘Als er al een politieke boodschap in de serie zit dan is het dat immigrantenervaringen erg van elkaar verschillen, net zoals alle ervaringen. Zeggen dat immigranten ook mensen zijn, lijkt misschien een open deur. Toch weet ik dat op Twitter heel wat mensen overstuur raken van zo’n opmerking. Die simpele constatering is inmiddels een radicaal politiek standpunt geworden.’

En dan was er nog het immigratiebeleid van Trump dat de opnamen van Little America bemoeilijkte. Zo moest de aflevering over de kok die in Syrië zijn leven niet zeker is in Canada worden opgenomen. De reden? Een van de acteurs is afkomstig uit Libië, dat op de lijst met landen staat waarvoor een inreisverbod geldt. Hiermee heeft de werkelijkheid de verhalen in Little America, die teruggaan tot de jaren zeventig, alsnog ingehaald.