Sarah Gadon als Grace Marks in Alias Grace
Het is puur toeval dat er dit jaar twee boeken van Margaret Atwood zijn verfilmd voor tv. The Handmaid’s Tale, dat begin dit jaar in Amerika werd aangeboden door streamingservice Hulu, en Alias Grace, dat momenteel te zien is als zesdelige miniserie op Netflix. Het is géén toeval dat de eerste serie in september werd overladen met Emmy Awards en dat er reikhalzend is uitgekeken naar de tweede. 2017, een jaar waarin vrouwenrechten onder druk staan en een eindeloos discussiepunt blijken te zijn, heeft Margaret Atwood nodig.
Op het eerste gezicht hebben de twee verfilmingen van de gevierde Canadees schrijfster niets met elkaar gemeen, behalve dat de hoofdpersonen vrouwen zijn en een hoofdkap dragen. The Handmaid’s Tale (1985) is dystopische fictie over een toekomstige samenleving waarin vrouwen alle rechten zijn ontnomen en de vruchtbare vrouwen enkel leven om kinderen te baren. Alias Grace (1996) is historische fictie, gebaseerd op de waargebeurde dubbele moord op Thomas Kinnear en zijn huishoudster en minnares Nancy Montgomery in 1843 in Canada.
Toch gaan beide verhalen in de kern over gelaagde, ingewikkelde vrouwen in een patriarchale samenleving. Onderdrukt door mannen en compleet overgeleverd aan de grillen van hun (mannelijke) meerderen. Alleen blikt The Handmaid’s Tale vooruit en kijkt Alias Grace naar het verleden.
Waar The Handmaid’s Tale dit jaar voor veel Amerikanen voelde als een keiharde waarschuwing voor de toekomst, is Alias Grace op een subtielere manier relevant voor de tijd waarin we leven. ‘The real curse of Eve, is having to put up with the nonsense of Adam,’ krijgt hoofdpersoon Grace Marks van haar beste vriendin te horen wanneer ze voor het eerst menstrueert – wat in de volksmond the curse of Eve werd genoemd. ‘Soon you’ll start to turn men’s heads. Worse will be the gentlemen because they think they’re entitled to anything they want,’ vervolgt de waarschuwing. Zinnen die, al zijn ze in 1996 geschreven, actueler voelen dan ooit.
