Met de vijfde reeks van Penoza komt er een einde aan de serie rond huisvrouw Carmen van Walraven, die na de dood van haar man in de drugswereld belandt. Het publiek loopt nog steeds warm voor Penoza. Hoe is dit succes te verklaren?

Badass Monic Hendrickx

Zonder Monic Hendrickx geen Penoza. Carmen van Walraven – ooit een brave huismoeder met drie kinderen – is uitgegroeid tot een gevaarlijke drugsgangster. ‘Wildvreemde mensen vragen mij op straat of ik gewapend ben. En of ik mijn mannetjes bij me heb,’ vertelde Hendrickx aan nu.nl.

Kijkers leven nog steeds met Carmen mee, en de actrice omschreef haar personage in Opzij ooit als volgt: ‘Ik vind haar een antiheldin: ze is moedig, maar ze moet wel.’

Hoewel Hendrickx een paar keer auditie moest doen voor ze de rol kreeg, kan de serie nu niet meer zonder haar. Bedenker en regisseur Diederik van Rooijen zei in de Volkskrant: ‘Ze speelt élke scène geloofwaardig. Ik durf heftiger te zijn door haar, omdat zij durft.’

Hollywood versus de polder

Wekelijks zit een miljoen mensen aan de buis gekluisterd om te kijken naar een officier van justitie met een dubbelleven of om te zien hoe Carmens zoon wordt ontvoerd. Het grootste deel van de personages – vertolkt door een sterrencast – heeft inmiddels het loodje gelegd. In Nederland was deze Amerikaanse aanpak vóór Penoza vrij zeldzaam. Producent Alain de Levita vertelde in de Volkskrant: ‘Vroeger was het gezellig in misdaadseries. Er werd een neutje gedronken. Als kijker van Baantjer weet je precies wat je krijgt, en wanneer. Er wordt een moord gepleegd en je puzzelt gezellig mee. En dat is het dan.’ Zo niet in Penoza, dat gezellig puzzelen allang is ontstegen.

Het kwam dan ook niet als een verrassing dat Hollywood al snel aanklopte. Hoewel, aankloppen is een groot woord. Niemand die bij Penoza betrokken was, kreeg iets mee van de Amerikaanse remake, die onder de titel Red Widow verscheen. De hoofdpersoon van Red Widow was veel jonger, in de serie werd geweld verheerlijkt en de scènes volgden elkaar veel sneller op. Dat verklaart misschien wel waarom Red Widow in de VS na een seizoen alweer van de buis verdween. Penoza werkt zo goed omdat Hollywood op de juiste momenten aan de kant wordt geschoven; er wordt tijd genomen om verhalen te vertellen, de personages staan voorop en de sfeer is lekker ruig en realistisch.

Ook in Zweden, Polen, Rusland en Slowakije verschenen remakes van Penoza. De Zweedse versie is de succesvolste, daar komt binnenkort het derde seizoen uit.

‘Penoza is natuurlijk een misdaadverhaal, maar het gaat ook over moederschap'

Chris Westendorp

Drama en geweld

Penoza werd vanaf het eerste seizoen goed ontvangen. Volgens Chris Westendorp, schrijfster voor Penoza sinds de vierde reeks, ligt dit behalve aan de cast ook aan iets anders: ‘Penoza is natuurlijk een misdaadverhaal, maar het gaat ook over moederschap. Carmen moet altijd aan haar kinderen denken. Het is een mix van drama en geweld. De serie is heel rauw, door het kleurgebruik, maar ook dankzij de montage. Het zijn al vijf jaar lang dezelfde mensen die Penoza monteren. Simpele scènes weten zij met een knappe ingreep in iets heel spannends te veranderen.’

Toen het geweld en de actie de overhand kregen, vond Pieter Bart Korthuis, de scenarioschrijver van de eerste drie series, het echter welletjes. Na zijn vertrek werden er nieuwe schrijvers aangetrokken, onder wie dus Westendorp.

Wat gebeurt er in seizoen vijf?

Volgens Westendorp grijpt men in het vijfde seizoen terug op de eerste drie series: de personages en hun ontwikkeling zullen weer centraal staan. Dat dit de laatste reeks is, betekent overigens niet dat Penoza helemaal stopt. Onlangs kondigde producent NL Film namelijk aan nog een speelfilm uit te willen brengen.

In de nieuwe reeks kunnen we enkele nieuwe gezichten verwachten. Zo is Sonja Silva te zien als Amanda – vriendin van schurk/held Barry (Loek Hermans) –, Vlaming Axel Daeseleire is de vriend van Carmen en de eveneens Vlaamse Ward Kerremans speelt een nieuwe boef.

Volgens Westendorp breekt er op de valreep een nieuwe tijd aan: ‘Het laatste seizoen wordt bijzonder. De familieleden staan centraal, hoe is het voor hen om te leven in een crimineel circuit? We vertellen dat alles wat je doet consequenties heeft. Niemand komt ergens mee weg, iedereen betaalt een prijs en dat geldt ook voor Carmen.’

Het vijfde seizoen van Penoza is vanaf zondag 27 augustus wekelijks te zien op NPO 3 (20:25 - 21:15)

Meer over Penoza