Een Pakistaanse taxichaffeur in New York wordt verdacht van moord. Ondanks het feit dat aan The Night Of bijna tien is gewerkt, haakt deze HBO-serie aan bij de actualiteit.

HBO’s The Night Of heeft een lange weg afgelegd. De miniserie over de Pakistaans-Amerikaanse student Nasir ‘Naz’ Khan (Riz Ahmed) die, na een nacht vol drank en drugs, wordt verdacht van moord op een mooi, rijk meisje is gebaseerd op het Britse Criminal Justice uit 2008. De pilot werd opgenomen in 2012, toen nog met de inmiddels overleden James Gandolfini als Naz’ advocaat John Stone. In 2013 moest Robert De Niro, die de rol van Gandolfini zou overnemen, zich terugtrekken wegens tijdgebrek. In 2014 begonnen de opnames met John Turturro als Stone. Vervolgens sloot schrijver en regisseur Steve Zaillian, die een Oscar kreeg voor zijn screenplay voor Schindler’s List, zich een heel jaar in de montageruimte op om de acht afleveringen in elkaar te draaien. En uiteindelijk werd pas in juni 2016 de eerste aflevering in Amerika uitgezonden.

Maar het knappe van The Night Of is dat, ondanks deze aanloop van een klein decennium, de serie actueler voelt dan ooit.

In aflevering één pakt Naz, afgeblazen door een vriend met een auto, ongevraagd de gele taxi van zijn vader om van immigrantenwijk Jackson Heights in Queens naar een feestje in Manhattan te gaan. Omdat hij niet weet hoe het lichtje bovenop de auto uit moet, stapt onderweg een meisje in de taxi. Ze heeft dorst en wil naar ‘het strand’. Naz koopt een biertje voor haar (en water voor zichzelf) en neemt haar mee naar de oever van de Hudson River. Uitkijkend over de George Washington Bridge, biedt het meisje hem xtc aan. Hij accepteert, terughoudend. Het meisje neemt hem mee naar haar dure brownstone in de Upper West Side waar ze tequila drinken, nog meer drugs gebruiken en in bed belanden. Het volgende moment wordt Naz wakker in de keuken. Hij loopt naar boven, naar de slaapkamer, zoekt zijn kleren en zegt het meisje gedag. Als hij het licht naast het bed aanknipt, ligt zij in een plas bloed. Dood.

‘We wilden het echt uit elkaar trekken, mensen laten voelen hoe lang het duurt. Spanning en afwachting creëren. Zo van; wat gaat er straks met me gebeuren?’

Richard Price
©

John Turturro in The Night Of

Herkenbaar
In een andere serie, een meer klassieke ‘whodunnit’ als Law and Order, zou het vanaf dat moment vooral draaien om de moord. Wat is er in die tijd die we niet te zien kregen, gebeurd? Is Naz schuldig? Zijn er andere verdachten? In The Night Of verdwijnen deze vragen naar de achtergrond. In plaats van die ene nacht uit te pluizen, duikt de miniserie in alles wat er op die nacht volgt.

We zien hoe Naz, met grote, onschuldige ogen, zijn eerste nacht achter de tralies doorbrengt in Manhattans gruwelijke detentiecentrum ‘The Tombs’, hoe hij wordt voorgeleid en – omdat hij als ‘Pakistaan’ wordt gezien als vluchtgevaarlijk – niet op borgtocht vrijkomt en naar Rikers Island, New Yorks beruchte gevangenis, wordt gebracht. De camera blijft secondenlang hangen op de witte detentiebus die over de kale brug naar het eiland rijdt, op de ijzeren deuren die langzaam sluiten, op het prikkeldraad dat ieder hek rond de gevangenis siert.

‘The Night Of is als de anti-Law and Order,’ zei schrijver Richard Price (The Wire) tegen website The A.V. Club over de miniserie. ‘We wilden het echt uit elkaar trekken, mensen laten voelen hoe lang het duurt. Spanning en afwachting creëren. Zo van; wat gaat er straks met me gebeuren?’

In de originele Britse serie is de moordverdachte een blanke man en de strafinrichting waar hij terechtkomt niet te vergelijken met de beruchte New Yorkse gevangenis. Dat The Night Of een blanke hoofdpersoon zou krijgen, was uitgesloten volgens de makers. Alleen al omdat er bar weinig taxichauffeurs in New York zijn zonder een recent immigrantenverleden. Dat Naz’ ouders uit Pakistan komen, maakt dat de HBO-serie actueler voelt dan ie eigenlijk is. Want ondanks dat ‘de nacht’ in The Night Of op 24 oktober 2014 valt, nog in het pre-Trumptijdperk, voelt het akelig herkenbaar.

©

Amara Karan, Riz Ahmed en John Turturro in The Night Of

Spiegel
Wanneer Naz en het meisje naar haar huis lopen, wordt hij door een voorbijganger gevraagd of hij zijn ‘bommen heeft thuisgelaten,’ diezelfde man omschrijft hem later in zijn getuigenverklaring met de racistische term towelhead en wanneer zijn moordproces de krantenkoppen domineert, worden Pakistaanse taxichauffeurs in de stad aangevallen en verschijnen er antimoslimleuzen op de muren van Jackson Heights. Geen ondenkbare incidenten in het Amerika van na 11 september, maar nog gebruikelijker sinds de verkiezing van Donald Trump in november. Alleen al de afgelopen weken werd in New York een metrorijtuig volgeklad met hakenkruizen, werden door het hele land Joodse begraafplaatsen vernield en moskeeën beklad en in brand gestoken en in een bar in Kansas is een Indiase man doodgeschoten door een man die ‘get out of my country’ riep.

Ook op andere vlakken voelt het alsof The Night Of de huidige Amerikaanse maatschappij een spiegel voorhoudt. Dat de taxirit van Naz en het meisje van minuut tot minuut kan worden uiteengezet dankzij telefoontorens en camera’s die op werkelijk iedere straathoek van Manhattan hangen, geeft een claustrofobisch gevoel. Maar vooral de manier waarop het Amerikaanse rechtssysteem werkt voor een niet-blanke verdachte, maakt indruk en blijft hangen. 

Het feit dat The Night Of de tijdgeest zo goed wist te vangen, maakte het een van de grote zomerhits in Amerika. Iets dat je altijd hoopt maar nooit kunt plannen, zei hoofdrolspeler Riz Ahmed tegen tijdschrift Entertainment Weekly. Hij hoopt dat het verhaal van de Pakistaan Naz uiteindelijk zal bijdragen aan een meer inclusieve maatschappij. ‘Het bewonderenswaardige aan de Amerikaanse cultuur is hoe goed ze nieuwe identiteiten en groepen absorbeert. Of je nou naar Glee kijkt en de manier waarop de serie homoseksualiteit heeft genormaliseerd, of het werk van Martin Scorsese en de Italiaans-Amerikaanse gemeenschap, de Amerikaanse cultuur is in staat van deze gemarginaliseerde verhalen Amerikaanse verhalen te maken, zonder dat je er erg in hebt. Ik hoop dat dit een traditie is die wij hebben voortgezet.’


The Night Of is in Nederland momenteel te streamen via HBO Max

Meer over The Night Of