Saturday Night Live is veertig jaar oud en vorig weekend stond het bekende sketchprogramma daar uitgebreid bij stil. Het leverde op Valentijnsdag een meer dan drie uur durende spektakelshow op, vol A-sterren die elkaar en het ooit baanbrekende programma de liefde verklaarden.

Lekker Amerikaans dus en geen medium dat er niet even bij stil stond, met allemaal ongeveer dezelfde filmpjes (zie NRC, BBC, De Morgen, CNN  en The New York Times). Daarom hier even iets anders.

Als ‘SNL’ de laatste jaren namelijk iets moois heeft voortgebracht, dan is het wel de komedie 30 Rock (2006 - 2013). Dat is een satirische blik achter de schermen bij een, jawel, sketchprogramma. Bedacht door Tina Fey, jarenlang een van de schrijvers én castleden van Saturday Night. In 30 Rock neemt ze ook de hoofdrol op zich, als Liz Lemon, bedenker en hoofdschrijver van het programma TGS with Tracy Jordan. U begrijpt het al: fijne metahumor.

Tina Fey

Producer, Scenarist, Bedenker, Acteur

Alec Baldwin

Producer, Acteur

Tracy Morgan

Acteur

Al vanaf aflevering één wordt alles op de hak genomen dat te maken heeft met SNL en zender NBC (dat zowel SNL als 30 Rock uitzendt). Jack Donaghy (Alec Baldwin) is ‘Head of East Coast Television and Microwave Oven Programming’, een rijke, zelfingenomen zenderbaas die van het gemoedelijke The Girlie Show een hip kijkcijferkanon wil maken. Daarvoor introduceert hij de doorgedraaide filmster Tracey Jordan (Tracey Morgan ), die al snel de show steelt met zijn waanideeën. Dit tot grote schrik van de slimme, soms scherpe maar toch altijd schlemielige Liz en haar vriendin Jenna Maroney (Jane Krakowski) – de originele ster van TGS en professioneel aansteller en aandachtszoeker. Het schrijversteam is daarnaast een bonte verzameling losers, waar Kenneth (Jack McBrayer) nog bij komt. Een naïeve plattelandsjongen die als stagiair (zeg maar rustig slaaf) bij NBC compleet misbruikt wordt voor allerhande klusjes.

30 Rock volgt in de traditie van series als The Office UK en Arrested Development met slimme woord- en beeldgrappen, soms absurde taferelen en een constant schuin oog naar de camera. Televisiegebruiken worden ontmanteld, naar reclamestunts wordt expliciet verwezen en de afwezigheid van een punchline is vaak juist dé punchline.

Weg van de taferelen op de werkvloer leven we ondertussen mee met Liz, waarbij Tina Fey zonder gêne alle eigenschappen etaleert die men niet wil delen met de buitenwereld. Liz is een sloddervos, een nerd die geobsedeerd is door eten (dat ze overigens op de verschrikkelijkste manieren tot zich neemt). Ze is ongelukkig in de liefde en in z’n algemeen gewoon erg onhandig. Een vrouw waarbij het haar niet altijd goed zit, van wie je de zweetvlekken ziet en die wel eens een boertje laat. In haar eigen woorden: ‘Blerg!’

Leestip voor de academici (en een goed voorbeeld van de voor- en nadelen van humor proberen uit te leggen): ‘ Why 30 Rock is Not Funny (It’s Metafunny)’ van Josh Gillon.